think nea – New Narratives of EU integration

To think nea – New Narratives of EU Integration είναι ένα νέο πρωτοποριακό έργο με αντικείμενο τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα συντονίσει το Πρόγραμμα Νοτιοανατολικής Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ, με την υποστήριξη του Open Society Foundations – Western Balkans.

Το έργο στοχεύει στο να συμβάλει στον επαναπροσδιορισμό της δέσμευσης της ΕΕ προς τα Δυτικά Βαλκάνια, καθώς και στο να ενισχύσει την εικόνα της περιοχής προς την ΕΕ, ώστε να εξασφαλιστεί μια ισχυρή στρατηγική ενσωμάτωσης και προοπτική πλήρους ένταξης. Σε ένα περιβάλλον έντονων πολιτικών και γεωπολιτικών προκλήσεων, καθώς και προκλήσεων ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης και όχι μόνο, το think nea φιλοδοξεί να αποτελέσει μία βάση γνώσης και ένα μοχλό αναζωογόνησης και διατήρησης της δυναμικής στην πολιτική διεύρυνσης, ειδικά από την πλευρά της ΕΕ.

Ως ένα κόμβος πληροφόρησης για νέες ιδέες σχετικά με την ενσωμάτωση στην ΕΕ, το think nea επιδιώκει να συμβάλει στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Ευρώπης. Ειδικότερα, στοχεύει στο σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων συνηγορίας και ενημέρωσης που βασίζονται σε αυστηρά ερευνητικά ευρήματα και πρωτότυπες ιδέες πολιτικής από κορυφαίους ακαδημαϊκούς και ερευνητές στους τομείς της ευρωπαϊκής πολιτικής και της πολιτικής διεύρυνσης. Λειτουργεί με βάση ένα ευέλικτο σχέδιο εργασίας, ώστε να προσαρμόζεται στις ανάγκες που προκύπτουν από νέες εξελίξεις στην ΕΕ και τα Δυτικά Βαλκάνια, και ταυτόχρονα να επιτυγχάνει τον στόχο του – τη βελτίωση του πολιτικού περιβάλλοντος και της συζήτησης που περιβάλλει τις αποφάσεις για την ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ στις Βρυξέλλες, στις πρωτεύουσες επιλεγμένων κρατών-μελών της ΕΕ και στις χώρες της περιοχής, καθώς και την άρση των εμποδίων στην πορεία προσχώρησης των Δυτικών Βαλκανίων.

Για την επίτευξη αυτών των στόχων, το έργο περιλαμβάνει:

• Αξιολόγηση των πολιτικών εξελίξεων στα Δυτικά Βαλκάνια, της διαδικασίας διεύρυνσης της ΕΕ και των σχέσεων μεταξύ ΕΕ και Δυτικών Βαλκανίων·
• Διατήρηση πλήρους και εις βάθος κατανόησης της κατάστασης της διεύρυνσης, ώστε να κατευθύνεται στρατηγικά και να μεγιστοποιείται ο πολιτικός αντίκτυπος·
• Εντοπισμό δεδομένων και πόρων που μπορούν να βοηθήσουν τα Δυτικά Βαλκάνια στις προοπτικές ένταξής τους, καθώς και τη διαμόρφωση επιχειρημάτων και προτάσεων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τον ίδιο σκοπό·
• Αναγνώριση ευκαιριών για παρεμβάσεις υψηλού αντίκτυπου στη διαδικασία χάραξης πολιτικής και στον πολιτικό διάλογο·
• Δημιουργία διαύλων διαλόγου και επικοινωνίας που στοχεύουν στη διευκόλυνση της επίλυσης προβλημάτων·
• Ανάπτυξη νέων και καινοτόμων ιδεών και επιχειρημάτων για την αναζωογόνηση του πολιτικού διαλόγου στο ζήτημα της διεύρυνσης·
• Δημιουργία και κινητοποίηση συνεργατικών πλαισίων για τη συμμετοχή ενδιαφερόμενων μερών στις Βρυξέλλες, στα κράτη μέλη της ΕΕ και στα Δυτικά Βαλκάνια.

Η εργασίες του έργου θα βασίζονται στις διαχειριστικές και θεματικές δεξιότητες της βασικής ομάδας, η οποία θα συγκεντρώσει και θα αξιοποιήσει εξειδίκευση σε διάφορους γεωγραφικούς και θεματικούς τομείς. Οι δραστηριότητες θα υλοποιούνται μέσα από μια διασυνδεδεμένη προσπάθεια που θα περιλαμβάνει καταξιωμένες, αλλά και νέες φωνές από την κοινωνία των πολιτών, την ακαδημαϊκή κοινότητα, τη δημόσια διοίκηση, τη διπλωματία και την επιχειρηματική κοινότητα, μέσω brainstorming, συζητήσεων στρογγυλής τραπέζης, εργαστηρίων, κλειστών συναντήσεων, επιτόπιων ερευνών, και κοινών ερευνητικών και ενημερωτικών διαδικασιών.

Η ομάδα έργου θα επιδιώξει να εντοπίσει, να δημιουργήσει και να χρησιμοποιήσει συνέργειες με διάφορες υπάρχουσες πρωτοβουλίες, αλλά και να εξετάσει ζητήματα που μέχρι τώρα έχουν παραμείνει αδιερεύνητα ή δεν έχουν ερευνηθεί σε σημαντικό βαθμό, να εξετάσει νέες ιδέες και υποθέσεις πολιτικής, και να υποστηρίξει την εξερεύνηση των νέων δεδομένων και ευκαιριών που θα μπορούσαν δυνητικά να προωθήσουν τη διαδικασία της διεύρυνση προς τα Δυτικά Βαλκάνια. Επιπλέον, το think nea θα αξιοποιήσει και θα συνεργαστεί με φορείς των μέσων μαζικής ενημέρωσης για την ενίσχυση των μηνυμάτων και της εμβέλειας του έργου.

Η θεματική ατζέντα για την περίοδο 2024-2026 περιλαμβάνει τα ακόλουθα ζητήματα:

• Οι πολιτικές δυναμικές στην ΕΕ και τα Δυτικά Βαλκάνια και οι συνεπαγόμενοι περιορισμοί και ευκαιρίες για τη διεύρυνση

Ο αυξανόμενος ευρωσκεπτικισμός και η έλλειψη υποστήριξης για περαιτέρω εσωτερικές μεταρρυθμίσεις της ΕΕ θέτουν προκλήσεις για την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ. Ως απάντηση, το think nea θα επικεντρωθεί στον εντοπισμό τρόπων συνεργασίας και στην προώθηση του διαλόγου για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης και την προώθηση ενός συνεκτικού οράματος για την ένταξη στην ΕΕ. Οι νέες ιδέες πολιτικής έρευνας θα αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις από την άνοδο των ευρωσκεπτικιστικών δυνάμεων και θα υπογραμμίσει την ανάγκη ισχυρής δέσμευσης της ΕΕ για την ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων.

Η έρευνα και η συνηγορία σε αυτόν τον τομέα θα επιδιώξουν να εντοπίσουν τους πολιτικούς κινδύνους, αλλά και τις δυνατότητες που προσφέρει η ενταξιακή διαδικασία, να αντιμετωπίσουν τις πιθανές επιπτώσεις των επισφαλών πολιτικών εξελίξεων, να εξετάσουν ολιστικά την εφαρμογή πιθανών διορθωτικών μέτρων ή την επίτευξη προόδου, να παράγουν ιδέες και να οργανώσουν δράσεις που θα διασφαλίσουν ότι η ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ δεν θα πληγεί από ενδεχόμενες δυσμενείς πολιτικές εξελίξεις. Ξεκινώντας από τα αποτελέσματα των εκλογών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 2024 και συνεχίζοντας με τις εκλογές σε μεμονωμένα κράτη μέλη και άλλες σημαντικές πολιτικές εξελίξεις, το think nea επιδιώκει να κατανοήσει το μεταβαλλόμενο περιβάλλον και τους δυνητικά νέους σημαντικούς παράγοντες, να σχεδιάσει πολιτικές δράσεις μετά τις εκλογές, να αναπτύξει εξατομικευμένες παρεμβάσεις και να ασκήσει συνηγορία για τη διασφάλιση της απρόσκοπτης συνέχισης και την επιτάχυνση της δυναμικής της δέσμευσης της ΕΕ και των κρατών μελών προς τα Δυτικά Βαλκάνια.

• Επιρροή από τρίτες χώρες και ο αντίκτυπός της στη μεταρρυθμιστική ατζέντα και στους όρους ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ

Ο σημερινός γεωπολιτικός ανταγωνισμός ενέχει τον κίνδυνο να επιδεινώσει το έλλειμμα μεταρρυθμίσεων στις υπό ένταξη χώρες και να υπονομεύσει τις προσπάθειες ένταξής τους στην ΕΕ. Ως απάντηση, το think nea θα αξιολογήσει τις συνέπειες των πιθανών προκλήσεων όσον αφορά την ένταξη της περιοχής στην ΕΕ και θα αναπτύξει στρατηγικές για την ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στα πλαίσια πολιτικής της ΕΕ, ενισχύοντας παράλληλα τη γεωπολιτική επιρροή της Ευρώπης.

Οι δράσεις που έχουν σχεδιαστεί και θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο αυτού του θεματικού πεδίου θα έχουν ως στόχο την ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στον τρόπο σκέψης της ΕΕ σχετικά με τους γεωπολιτικούς της αντιπάλους. Μια εις βάθος ανάλυση του τρόπου με τον οποίο η εμπλοκή με τρίτους δρώντες, ιδίως, αλλά όχι αποκλειστικά, τη Ρωσία και την Κίνα, ωθεί το έλλειμμα μεταρρυθμίσεων στα Δυτικά Βαλκάνια και αποδυναμώνει τη δέσμευση της περιοχής με την ΕΕ, θα προσφέρει νέες εκτιμήσεις σχετικά με το γιατί τα Δυτικά Βαλκάνια θα πρέπει να συμπεριληφθούν στις συζητήσεις πολιτικής της ΕΕ και πώς θα μπορούσαν να συμβάλουν στη γεωπολιτική δραστηριοποίηση της Ευρώπης. Επιπλέον, θα αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη και την εξέταση διαφόρων σεναρίων, συμπεριλαμβανομένων των συγκεκριμένων επιπτώσεων και του κόστους που θα είχε για την ΕΕ η παραμέληση αυτής της πτυχής, καθώς και για την εκπόνηση συγκεκριμένων συστάσεων πολιτικής που θα απευθύνονται σε συγκεκριμένους φορείς.

• Η συμβολή των Δυτικών Βαλκανίων στη στρατηγική αυτονομία και την οικονομική ασφάλεια της ΕΕ

Η μεγαλύτερη ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στις νέες πολιτικές πρωτοβουλίες της ΕΕ θα αποφέρει σημαντικά οφέλη σε βασικούς τομείς όπως η άμυνα, η βιομηχανία και η ενεργειακή ασφάλεια. Για το σκοπό αυτό, το think nea στοχεύει να αναδείξει το ανεκμετάλλευτο δυναμικό των Δυτικών Βαλκανίων για την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας και της οικονομικής ανθεκτικότητας της ΕΕ. Υποστηρίζοντας ένα νέο παράδειγμα, στοχεύει να αναβαθμίσει την περιοχή ως ένα βασικό στρατηγικό εταίρο στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Ευρώπης.

Η έρευνα σε αυτόν τον τομέα θα παρέχει εμπεριστατωμένη ανάλυση και επιχειρήματα για τους λόγους για τους οποίους η μεγαλύτερη ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων σε νέες ιδέες και πρωτοβουλίες πολιτικής θα ήταν επωφελής για την ΕΕ εστιάζοντας σε ένα ευρύ φάσμα διαστάσεων της ασφάλειας, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την οικονομική ασφάλεια, την αμυντική βιομηχανική ικανότητα, την επισιτιστική ασφάλεια, τις πρώτες ύλες, την ενέργεια και άλλες διαστάσεις της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας. Τα ευρήματα θα αποκαλύψουν συγκεκριμένες συνδέσεις μεταξύ των πολιτικών εξελίξεων στην ΕΕ και των δυνητικών συνεργειών με τα Δυτικά Βαλκάνια και της συμβολής τους, σε μια προσπάθεια δέσμευσης της ΕΕ με τα Δυτικά Βαλκάνια και την παρουσίαση των τελευταίων ως δυνητικό μέρος της λύσης σε ορισμένες από τις τρέχουσες προκλήσεις της ΕΕ, αντί της αντίληψης ότι αποτελούν πρόσθετο βάρος και πρόκληση. Σε τελική ανάλυση, το έργο αυτό θα συμβάλει στη δημιουργία ενός θετικού αφηγήματος σχετικά με τα Δυτικά Βαλκάνια με βάση τις ανάγκες και τον τρόπο σκέψης της ΕΕ σχετικά με τον γεωπολιτικό της ρόλο και την ανάγκη εξασφάλισης πόρων και εταιρικών σχέσεων.

Η ομάδα:

– Ιωάννης Αρμακόλας: Διευθυντής

– Ana Krstinovska: Ανώτερη ερευνήτρια

– Αλεξάνδρα Βουδούρη: Σύμβουλος επικοινωνίας και ΜΜΕ

– Ιωάννης Αλεξανδρής: Επιστημονικός συνεργάτης

– Νίκος Μπακιρτζής: Project manager

Το ΕΛΙΑΜΕΠ είναι μέλος του δικτύου IGNITA, με επικεφαλής το OSF-WB.

Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το έργο από την ιστοσελίδα του OSF-WB.

Χρηματοδότης: OSF WB