Το δεύτερο Κείμενο Πολιτικής από τις συνολικά τρεις δημοσιεύσεις PAVE – ΕΛΙΑΜΕΠ εξετάζει ενδελεχώς τη σχέση μεταξύ των μέσων ενημέρωσης και της ριζοσπαστικοποίησης. Συγκεκριμένα, εξετάζει: τον ρόλο και την επιρροή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης στις διαδικασίες (από) ριζοσπαστικοποίησης στη Βόρεια Μακεδονία.
Η έρευνα πεδίου, που διεξήχθη από την ερευνητική ομάδα PAVE του ΕΛΙΑΜΕΠ στη Βόρεια Μακεδονία προσδιόρισε τα μέσα ενημέρωσης, και ειδικότερα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ως βασικούς κινδύνους ριζοσπαστικοποίησης.
Ο διαδικτυακός χώρος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης προσδιορίζεται ως ένα περιβάλλον που παρέχει περισσότερες δυνατότητες για υποκίνηση εξτρεμιστικών απόψεων και ως εκ τούτου, αποτελεί γενικά σοβαρή απειλή για την ασφάλεια της κοινότητας και της δημόσιας τάξης.
Ένα μη ελεγχόμενο και καθορισμένο με κανόνες διαδικτυακό μιντιακό περιβάλλον επιτρέπει τη διάδοση ανεξακρίβωτου περιεχομένου, συμπεριλαμβανομένης της ρητορικής μίσους. Συνεπώς, θεωρείται βασικός παράγοντας για την ευαλωτότητα της διαδικτυακής κοινότητας.
Βασικά συμπεράσματα:
- Το διαδίκτυο έχει εξελιχθεί στο πιο σημαντικό εργαλείο επικοινωνίας, κινητοποίησης και προπαγάνδας για διαφορετικές ομάδες που προωθούν εξτρεμιστικές ιδέες.
- Παρά τις προσπάθειες των αρμόδιων αρχών να θέσουν εκτός λειτουργίας μέσα κοινωνικής δικτύωσης με εξτρεμιστικό περιεχόμενο, οι τακτικές «ψηφιακής στρατολόγησης» εξτρεμιστικών ομάδων, που υποστηρίζουν διάφορους τύπους εξτρεμισμού εξακολουθούν παραμένουν ορατές σε πολλές πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
- Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην προώθηση αντί-αφηγημάτων και στην ανακατεύθυνση των χρηστών σε ασφαλέστερα διαδικτυακά περιβάλλοντα. Ωστόσο, η δυνατότητα αυτή δεν φαίνεται να έχει αξιοποιηθεί αποτελεσματικά από τους σχετικούς φορείς.
- Ένα πολύ ανησυχητικό εύρημα της ανάλυσης του διαδικτυακού περιεχομένου είναι ότι οι σελίδες και οι ομάδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που προωθούν τη ριζοσπαστικοποίηση είναι πολύ περισσότερες από αυτές που προωθούν την από-ριζοσπαστικοποίηση.
- Συνολικά, από την ανάλυση του διαδικτυακού περιεχομένου εξάγεται το συμπέρασμα ότι οι ριζοσπαστικές ομάδες απευθύνονται αρκετά αποτελεσματικά στο κοινό τους, σύμφωνα με τους στόχους τους αλλά και τον χώρο στον οποίο δραστηριοποιούνται.
- Όσο αφορά τα παραδοσιακά ΜΜΕ, φαίνεται ότι δεν παίζουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση της υποκινούμενης από τη θρησκεία ριζοσπαστικοποίησης, στη Βόρεια Μακεδονία. Ωστόσο, η δημοσιογραφία, που διαπνέεται από τον εθνικισμό και αντίστοιχο «πατριωτισμό», παρατηρείται τόσο στα αλβανόφωνα όσο και στα μακεδονικά μέσα ενημέρωσης, ενώ εκφράζεται κυρίως μέσω άρθρων και αναλύσεων που ενθαρρύνουν τον εθνικισμό.
Το Κείμενο πολιτικής υπογράφουν ο Μπλεντάρ Φετά, Διεθνολόγος και μέλος της ερευνητικής ομάδας του ευρωπαϊκού έργου PAVE του ΕΛΙΑΜΕΠ, ο Ιωάννης Αρμακόλας, Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Επικφαλής του Προγράμματος ΝΑ Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ και Επικεφαλής Έρευνας της ερευνητικής ομάδας PAVE του ΕΛΙΑΜΕΠ, και η Άνα Κρστινόβσκα, Ερευνήτρια, μέλος της ερευνητικής ομάδας PAVE του ΕΛΙΑΜΕΠ. Διαβάστε το εδώ (στα Αγγλικά).
Διαβάστε επίσης το πρώτο κείμενο πολιτικής σχετικά με τους παράγοντες που ενισχύουν ή τα κενά που εμποδίζουν την ανθεκτικότητα των κοινοτήτων έναντι του βίαιου εξτρεμισμού στη Βόρεια Μακεδονία εδώ.