Για τον ερχόμενο Μάιο είναι προγραμματισμένες να διεξαχθούν οι Ευρωεκλογές. Και παρόλο που μέχρι τότε υπάρχει αρκετό χρονικό διάστημα οι συζητήσεις και οι προεργασίες ήδη έχουν αρχίσει. Πρόκειται για μια σημαντική στιγμή για την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς είναι ίσως η μοναδική φορά που δίνεται λόγος στους πολίτες της, οι οποίοι με την ψήφο τους μπορούν να έχουν λόγο στα πολιτικά δρώμενα. Ωστόσο το γεγονός αυτό δεν σβήνει τη δυσφορία των ψηφοφόρων και δεν μειώνει στο ελάχιστο το συναίσθημα, που είναι διάχυτο από τη μια άκρη της Ευρώπης μέχρι την άλλη, πως η Ένωση έχει μετατραπεί σε έναν γραφειοκρατικό γίγαντα, ο οποίος δεν αφουγκράζεται τις ανησυχίες τους, ούτε στο ελάχιστο.

Οι εκλογές θα κινηθούν στη σκιά της ανόδου των λαϊκίστικων και ακροδεξιών κομμάτων. Ήδη βλέπουμε ότι οι κινήσεις των περισσότερων Ευρωπαίων ηγετών να γίνονται με γνώμονα τον διαχωρισμό αυτό, επιδιώκοντας να σχηματίσουν συμμαχίες και να βρουν τα κατάλληλα στηρίγματα.

Σε συνέντευξή της στον Φιλελεύθερο η Φιλίππα Χατζησταύρου, ερευνήτρια στο ΕΛΙΑΜΕΠ, επισήμανε πόσο επικίνδυνο είναι το αφήγημα που πάει να στηθεί γύρω από τις Ευρωεκλογές. Βλέπουμε να σχηματίζονται δύο στρατόπεδα από τη μια το «προοδευτικό» τόξο, που απέναντί του έχει τους Ακροδεξιούς.

Σύμφωνα με την Ελληνίδα πρόκειται για μια τεχνητή ιδεολογική σύγκρουση, που είναι ψεύτικη επί της ουσίας. «Η Ακροδεξιά έχει ήδη εισχωρήσει στο προοδευτικό στρατόπεδο. Βλέπουμε, για παράδειγμα τον Μάνφρεντ Βέμπερ να ετοιμάζεται να διεκδικήσει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την ίδια στιγμή που θεωρείται από πολλούς ο Δούρειος Ίππος της Ακροδεξιάς στο στρατόπεδο της Δεξιάς. Επιπλέον δεν μπορώ να καταλάβω πώς θα στηθεί αυτή η πόλωση όταν ο Εμανουέλ Μακρόν, για παράδειγμα, ο οποίος πρωτοστατεί στη δημιουργία του προοδευτικού τόξου, θα καταφέρει να τα βρει με τη Γερμανία, η οποία επιδιώκει να ενισχύσει την ηγεμονία της στην ΕΕ».

Το πιο ανησυχητικό για τη Φιλίππα Χατζησταύρου είναι πάντως η επιθυμία που διαβλέπει να υπάρχει σε πολλές πρωτεύουσες, ώστε να μην υπάρχουν πολλές πολιτικές ομάδες και κόμματα μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο. Υπάρχει μια τάση για συμπτύξεις, ώστε να δημιουργηθούν δύο μεγάλα μέτωπα, από τη μια, το μεγάλο προοδευτικό μέτωπο και από την άλλη, το εθνικιστικό και ευρωσκεπτικιστικό. «Όμως αυτό είναι πολύ επικίνδυνο για τη δημοκρατία. Είναι σημαντικό να υπάρχουν πολλές ομάδες μέσα στο κοινοβούλιο. Σε αυτό συντείνει, πρέπει να πούμε, και η αλλαγή του ευρωπαϊκού νόμου. Το νέο πλαίσιο, στην ουσία, θα πετάξει έξω μικρά κόμματα, ενισχύοντας έτσι τη δημιουργία ισχυρού διπόλου».

Ούτως ή άλλως και η συζήτηση που θα γίνει στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας φαίνεται πως ευνοεί την πόλωση. Το θέμα της μετανάστευσης αναμένεται να κυριαρχήσει, καθώς είναι και βολικό αλλά και επιτρέπει σε αυτούς που θέλουν να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο να πάρουν τη μία ή την άλλη θέση. Είναι ένα ζήτημα που μπορεί να λειτουργήσει πολωτικά και αυτό είναι πάντα βοηθητικό πριν από μια εκλογική αναμέτρηση, όπου συνήθως ενισχύονται οι πολωτικές τάσεις. Θα αναφερθούν, επίσης, θέματα οικονομίας, χωρίς ωστόσο να αναμένεται πως θα φτάσουμε στην ουσία των πραγμάτων. Η οικονομία θα συζητηθεί, αλλά μέσα στην αντίληψη ποιος μπορεί να εγγυηθεί καλύτερα τις επενδύσεις και την ανάπτυξη. Το Brexit θα βρεθεί ψηλά στην προεκλογική ατζέντα, ειδικά αν ληφθεί υπόψη πως καλώς εχόντων των πραγμάτων τον ερχόμενο Μάρτιο θα έχει ολοκληρωθεί το διαζύγιο Λονδίνου – Βρυξελλών.

Συνήθως το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων ψηφοφόρων για τις Ευρωεκλογές είναι υποτονικό και δεν αναμένεται πως κάτι θα αλλάξει δραματικά για τις κάλπες του 2019. Αυτό όμως που έχει αλλάζει, επισήμανε η Φιλίππα Χατζησταύρου, είναι το ότι η διάκριση ανάμεσα στα εθνικά θέματα και τα ευρωπαϊκά θέματα αρχίζει σιγά-σιγά να χάνει τη σημασία της.

«Συμβαίνει μια μετατόπιση και η διαφοροποίηση μεταξύ εθνικού και ευρωπαϊκού χάνεται και αυτό θα έχει και επιπτώσεις στο πώς θα αντιληφθούν οι πολίτες την ψήφο τους στις Ευρωεκλογές. Κάποια ευρωπαϊκά ζητήματα είναι εθνικά και κάποια εθνικά γίνονται και ευρωπαϊκά. Ο Εμανουέλ Μακρόν, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί την ευρωπαϊκή σκηνή με τις περιοδείες που έχει ξεκινήσει, και για λόγους καθαρά εγχώριους. Η δημοτικότητά του είναι σε μεγάλη πτώση, για αυτό ενισχύει το ευρωπαϊκό του προφίλ, ελπίζοντας πως αυτή η κίνησή του θα έχει αντίκτυπο στην εγχώρια πολιτική σκηνή». Πλέον υπάρχει μια μεγάλη αλληλεξάρτηση και των πολιτικών που αποφασίζονται και των αποφάσεων που λαμβάνονται, με αποτέλεσμα οι Ευρωεκλογές να αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία.

Μέτρα για προστασία ανακοίνωσε ο Γιούνκερ

Στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι σε εξέλιξη η έρευνα για διερεύνηση πιθανή εμπλοκή της Μόσχας στις εκλογές του 2016. Άλλες χώρες, επίσης, όπως η Βρετανία αλλά και η Γαλλία, άφησαν τις δικές τους αιχμές για τον ρόλο που ενδεχομένως να έπαιξε η Μόσχα στις δικές τους εθνικές, εκλογικές αναμετρήσεις. Εύλογα, λοιπόν, δημιουργείται το ερώτημα κατά πόσο θα υπάρξει προσπάθεια ανάμιξης της Ρωσίας και στις επικείμενες Ευρωεκλογές. Ένα ερώτημα καθόλα εύλογο αν λάβει κανείς υπόψη πως οι σχέσεις Μόσχας και Βρυξελλών δεν βρίσκονται στο καλύτερό τους σημείο, μετά τις ρωσικές επιχειρήσεις στην Ανατολική Ουκρανία, την προσάρτηση της Κριμαίας και τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από την ΕΕ.

Οι πληροφορίες δίνουν και παίρνουν, χωρίς ωστόσο προς το παρόν να υπάρχουν κάποιες αποδείξεις. Ο πρώην επικεφαλής του ΝΑΤΟ, Άντερς Φογκ Ρασμούσεν, τον περασμένο Μάρτιο, για παράδειγμα, εξέφρασε τον φόβο πως η Ρωσία θα προσπαθήσει να επηρεάσει το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών υποστηρίζοντας ότι οι Βρυξέλλες θα πρέπει να διαθέσουν περισσότερα κονδύλια για να αντιμετωπίσουν αυτή την απειλή.

Για αυτό για να συμβάλει στην προσπάθεια να διασφαλιστεί ότι οι εκλογές του επόμενου έτους για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο θα διεξαχθούν με τρόπο δίκαιο, ελεύθερο και διαφανή, ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ανακοίνωσε την περασμένη Τετάρτη στην ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης μια δέσμη συγκεκριμένων μέτρων, στα οποία περιλαμβάνονται η απαίτηση για μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά τις πολιτικές διαφημίσεις στο διαδίκτυο και η δυνατότητα επιβολής κυρώσεων για την παράνομη χρήση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με σκοπό την άσκηση επιρροής στα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών εκλογών. Στόχος των προτάσεων της Επιτροπής είναι η αντιμετώπιση των δυνητικών απειλών κατά των εκλογών και κατά συνέπεια η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των δημοκρατικών συστημάτων της Ένωσης. Πρόσφατα περιστατικά κατέδειξαν ότι υπάρχει κίνδυνος οι πολίτες να αποτελέσουν στόχο μαζικών εκστρατειών παραπληροφόρησης μέσω του διαδικτύου με στόχο την απαξίωση και την απονομιμοποίηση των εκλογών.

Επίσης, πιστεύεται ότι στοιχεία προσωπικού χαρακτήρα πολιτών χρησιμοποιήθηκαν με παράνομους σκοπούς. Επιπλέον, οι επιθέσεις κατά των εκλογικών υποδομών και των συστημάτων για τις ενημερωτικές εκστρατείες αποτελούν υβριδικές απειλές που πρέπει να αντιμετωπιστούν.

Επομένως, ενόψει των ευρωπαϊκών εκλογών του επόμενου έτους, είναι πολύ σημαντικό να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των δημοκρατικών θεσμών της Ευρώπης και να εξασφαλιστεί ότι οι εκτός διαδικτύου κανόνες που δημιουργήθηκαν για τη διαφάνεια και την προστασία της εκλογικής διαδικασίας από ξένες παρεμβολές εφαρμόζονται και στο ίντερνετ.

Θα σαρώσει και πάλι η αποχή

Οι Ευρωεκλογές θα πραγματοποιηθούν μεταξύ 23 και 26 Μαΐου 2019. Από αυτή την εκλογική αναμέτρηση θα προκύψει ένα νέο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο με την αποχώρηση των 73 Βρετανών ευρωβουλευτών. Οι έδρες του θα μειωθούν από 751 σε 705, καθώς ένα μέρος των βρετανικών εδρών θα μοιραστεί μεταξύ των κρατών μελών που ώς τώρα υποεκπροσωπούνταν σε σχέση με τον πληθυσμό των χωρών τους. Κερδισμένες από την ανακατανομή θεωρούνται η Γαλλία και η Ισπανία. Αντίθετα, η Κύπρος και η Ελλάδα συγκαταλέγονται ανάμεσα στις χώρες, που δεν έχουν πάρει ούτε και μία έδρα.

Υπολογίζεται πως περισσότερα από 350 εκατομμύρια ψηφοφόροι έχουν δικαίωμα ψήφου, όμως πολλοί από αυτούς ενδεχομένως να μην ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση το ποσοστό συμμετοχής έφθασε με το ζόρι το 42,6%. Πρόκειται για το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής στην ιστορία από τις πρώτες Ευρωεκλογές που πραγματοποιήθηκαν το 1979. Και αυτό γιατί, όπως λένε οι αναλυτές, οι Ευρωπαίοι που δεν ψηφίζουν, αποτελούν μια θυμωμένη, σιωπηλή πλειοψηφία, που εκφράζει την απογοήτευσή της απέχοντας. Δεν πρόκειται πάντως για ένα νέο φαινόμενο. Τα τελευταία 35 χρόνια, η αδιαφορία των ψηφοφόρων για τις Ευρωεκλογές αυξάνεται σταθερά, γεγονός το οποίο καταγράφεται και από τα επίσημα στοιχεία. Αξίζει να σημειωθεί πως η τάση συνοδεύεται και από ευθεία αμφισβήτηση της σημασίας των ευρωπαϊκών θεσμών.

Έλλειψη συλλογικής ταυτότητας

Ένα συχνό παράπονο πολλών Ευρωπαίων είναι πως η Ευρωπαϊκή Ένωση στέκεται μακριά τους και πως τους αντιμετωπίζει με αδιαφορία. Σε πολλές δημοσκοπήσεις που έχουν γίνει αυτή η δυσφορία βγαίνει στην επιφάνεια με εντυπωσιακό τρόπο. Εξέλιξη, που δεν προκαλεί κατάπληξη αν λάβει κανείς υπόψη της το γεγονός πως ο πιο δημοκρατικός από τους τρεις πυλώνες της ΕΕ, το εκλεγμένο από τους λαούς κοινοβούλιό της, έχει τον τελευταίο λόγο στις σημαντικές αποφάσεις που καθορίζουν το μέλλον της Ευρώπης. Οι αποφάσεις παίρνονται κυρίως πίσω από κλειστές πόρτες, με αδιαφανή παζάρια ανάμεσα στα κράτη μέλη, που προσπαθούν πάνω από όλα να διασφαλίσουν τα εθνικά τους συμφέροντα, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τα ευρωπαϊκά θέματα. Η Φιλίππα Χατζησταύρου θεωρεί πως αυτό το χάσμα δεν πρόκειται να κλείσει για όσο καιρό η ΕΕ εξακολουθεί να μην έχει συλλογική ταυτότητα. Η κάθε χώρα βάζει τα εθνικά της συμφέροντα πάνω από τα ευρωπαϊκά, με αποτέλεσμα να υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ των κρατών μελών. Η Ελληνίδα ειδικός έφερε, μάλιστα, ως παράδειγμα το θέμα της φορολογίας και το ότι κάθε κράτος ακολουθεί διαφορετική πολιτική. «Πώς θα αποκτήσει η ΕΕ συλλογική ταυτότητα αν δεν κατορθώσει, για παράδειγμα, να είναι σε θέση μια μέρα να έχει έναν προϋπολογισμό, που να είναι ικανός να στηρίξει πολιτικές για τους πολίτες της», εύλογα αναρωτήθηκε.\

Πηγή: Φιλελεύθερος