Στις 22 Ιουνίου, το ELIAMEP διοργάνωσε υβριδική εκδήλωση στην Αθήνα για να παρουσιάσει τη μελέτη πολιτικής (policy paper) με τίτλο “Κινεζικές άμεσες επενδύσεις στη Νοτιοανατολική Ευρώπη: η ιστορία πίσω από τα νούμερα”, της Dr. Ana Krstinovska και του Ιωάννη Αλεξανδρή.
Μετά τις εισαγωγικές παρατηρήσεις από τη Γενική Διευθύντρια του ΕΛΙΑΜΕΠ, Καθηγήτρια Μαρία Γαβουνέλη, οι δύο συγγραφείς παρουσίασαν το σκεπτικό πίσω από τη μελέτη, τα κύρια ευρήματα και τα συμπεράσματά της. Ο Καθηγητής Ιωάννης Αρμακόλας, Επικεφαλής του Προγράμματος Νοτιοανατολικής Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ, συντόνισε την εκδήλωση.
Η μελέτη εξέτασε τις άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) της Κίνας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (ΝΑΕ) από το 2012 έως το 2022. Επισήμανε ότι οι ΑΞΕ της Κίνας στη ΝΑΕ επηρεάζονται από την ατζέντα του Κομμουνιστικού Κόμματος, το μοντέλο ανάπτυξης της Κίνας, την πρωτοβουλία Belt and Road (BRI) και τους στρατηγικούς της στόχους.
Συνολικά, οι ΆΕΞ της Κίνας στη ΝΑΕ αντικατοπτρίζουν ένα συνδυασμό κινήτρων (incentives) και περιορισμών (constraints). Ενώ ορισμένες χώρες, όπως η Σερβία, διευκολύνουν ενεργά τις κινεζικές επενδύσεις, άλλες χώρες της περιοχής με πιο φιλοδυτικό προσανατολισμό αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο να προσελκύσουν σημαντικές ΑΞΕ, ελλείψει καθαρών οικονομικών κινήτρων για το Πεκίνο. Οι οικονομικές προτεραιότητες του Πεκίνου και οι περιορισμοί στις εξερχόμενες κεφαλαιακές ροές από το 2016 επηρεάζουν επίσης την κινέζικη επενδυτική παρουσία στην περιοχή.
Παρά τα διάφορα κίνητρα γεω-οικονομικής ή στρατηγικής φύσεως, οι κινεζικές ΑΞΕ στην περιοχή αντιμετωπίζουν και περιορισμούς. Αυτοί περιλαμβάνουν περιορισμούς (capital restrictions) στις εξερχόμενες κεφαλαιακές ροές, περιορισμούς του οικονομικού μοντέλου της Κίνας και την προ-δυτική προσανατολίσεις πολλών χωρών της ΝΑΕ. Αυτοί οι παράγοντες έχουν δυσχεράνει τη σημαντική παρουσία των κινεζικών ΑΞΕ σε ορισμένες χώρες. Για να αντιμετωπίσουν αυτούς τους περιορισμούς, οι κινεζικές εταιρείες, ιδιαίτερα οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, επιλέγουν όλο και περισσότερο τις κοινές επιχειρηματικές συνεργασίες (joint ventures) με δυτικές εταιρείες στην περιοχή. Αυτή η στρατηγική αλλαγή στοχεύει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και να καταστήσει τις κινεζικές εταιρείες πιο ευπρόσδεκτες στη ΝΑΕ. Αναμένεται ότι αυτή η τάση των κοινών επιχειρηματικών και στρατηγικών συνεργασιών θα διαμορφώσει τις μελλοντικές κινεζικές ΑΞΕ στην περιοχή τα επόμενα χρόνια.
Μετά την παρουσίαση της μελέτης από τους δύο συγγραφείς, η Andreea Leonte, ερευνήτρια της Κίνας στο Ρουμανικό Ινστιτούτο για τη μελέτη της Ασίας και του Ειρηνικού (RISAP), πήρε τον λόγο για να συζητήσει τις τάσεις στις κινεζικές ΑΞΕ παρουσιάζοντας τα ευρήματα και τα κύρια μοτίβα στην περίπτωση της Ρουμανίας, οπού οι κινέζικες εταιρείας δείχνουν μια έντονη προτίμηση για κινεζικές ΑΞΕ στον αυτοκινητοβιομηχανικό τομέα, με περιορισμένα αποτελέσματα.
Στο τέλος της συνεδρίασης οι συμμετέχοντες εξέτασαν συγκεκριμένες περιπτώσεις και παραδείγματα κινεζικών επενδύσεων στη ΝΑΕ και την ανταπόκρισή τους στις χώρες υποδοχής, συζητώντας τις πιθανές επιπτώσεις στις τοπικές οικονομίες και τον πληθυσμό. Ένα άλλο ζήτημα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος ήταν η διάκριση μεταξύ ιδιωτικών και κρατικών επιχειρήσεων (private owned and state owned enterprises) της Κίνας, δεδομένου του στενού κρατικού ελέγχου στην οικονομία, που συχνά καθιστά τα όρια μεταξύ ιδιωτικού και κρατικού τομέα στη Κίνα αρκετά ρευστά.
