Με επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του φετινού Civil Society and Think Tank Forum το οποίο έλαβε χώρα μεταξύ 14 και 15 Οκτωβρίου στα Τίρανα της Αλβανίας στο πλαίσιο του Berlin Process Summit. Το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) συμμετείχε ως συνδιοργανωτής του Φόρουμ ενώ οργάνωσε και συντόνισε και το πάνελ “How to seize the new momentum?”.
Ο Ιωάννης Αρμακόλας, επικεφαλής του Προγράμματος Νοτιοανατολικής Ευρώπης, το οποίο ήταν φορέας υλοποίησης της δράσης του ΕΛΙΑΜΕΠ στο Civil Society and Think Tank Forum, μίλησε στην επίσημη έναρξη του συνεδρίου όπου ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι το έργο των θεματικών ομάδων εργασίας -που συστάθηκαν στα πλαίσια του συγκεκριμένου έργου – είχε ως αποτέλεσμα την κατάρριψη ενός μύθου, ο οποίος συχνά ακούγεται στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες σχετικά με τα Δυτικά Βαλκάνια και αφορά στο γεγονός ότι οι χώρες της περιοχής ενδιαφέρονται μόνο για τα “δικά” τους μικρά προβλήματα και τις διμερείς διαφορές στην περιοχή την ώρα που ο κόσμος έχει μεγαλύτερα προβλήματα και πολιτικές προτεραιότητες. Σχετικά με αυτό υποστήριξε ότι “η θεματική διάσταση και η προσέγγιση του φετινού Φόρουμ θα αποδείξει ότι τα Δυτικά Βαλκάνια έχουν αντίληψη, γνώση, ιδέες και συστάσεις για την παγκόσμια ατζέντα που ακολουθεί η ΕΕ- για την πράσινη μετάβαση, για την ενέργεια, για την κινητικότητα και για όλα τα προβλήματα που είναι παγκόσμια και τα οποία η ΕΕ καλείται να αντιμετωπίσει”.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε την έναρξη του Φόρουμ εδώ.
Την ίδια μέρα έλαβε χώρα και το πάνελ “The Politics of Enlargement: How to seize the new momentum?” το οποίο συντόνισε η δημοσιογράφος και ερευνήτρια του Προγράμματος ΝΑ Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ, Αλεξάνδρα Βουδούρη και στο οποίο μετείχαν οι Ditmir Bushati, πρώην υπουργός για την Ευρώπη και Εξωτερικών της Αλβανίας, ο Nikola Dimitrov, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας, ο Adnan Ćerimagić, ανώτερος αναλυτής για το European Stability Initiative και η Ana Krstinovska, ερευνήτρια του ΕΛΙΑΜΕΠ και πρόεδρος του ESTIMA.
Ο Ditmir Bushati επικεντρώθηκε στις σχέσεις Κοσόβου-Σερβίας. Αναρωτήθηκε γιατί η ΕΕ πρέπει να έχει έναν ειδικό απεσταλμένο για το Κόσοβο και τη Σερβία όπως έχει για τη Μέση Ανατολή, τη νότια Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Κατά τον Bushati, αυτό στέλνει ανάμεικτα μηνύματα στην περιοχή. Πρόσθεσε επίσης ότι ο κατευνασμός της Σερβίας δεν θα καταφέρει να φέρει το Βελιγράδι πιο κοντά στην ΕΕ, την ώρα η ένταξη στην ΕΕ υποτίθεται ότι είναι μια διαδικασία κατά την οποία οι εχθροί θα πρέπει να μετατραπούν σε γείτονες κάτι το οποίο δε συμβαίνει στην περίπτωση Κοσόβου και Σερβίας. Παρόλα αυτά, τέθηκε κατά της επιβολής κυρώσεων στη Σερβία, καθώς, πιστεύει, ότι αυτό θα εδραιώσει την υπάρχουσα ηγεσία. Αντίθετα, δήλωσε ότι πρέπει να δοθούν κίνητρα στις δύο χώρες από μια ενιαία προσέγγιση από την ΕΕ για να συμμετάσχουν στη διαδικασία εύρεσης λύσης.
Ο Nikola Dimitrov υπογράμμισε ότι η διαδικασία της διεύρυνσης έχει μετατραπεί από μέσο μεταρρυθμίσεων και θετικών αλλαγών σε εργαλείο διαχείρισης. Παραδέχτηκε ότι πλέον υπάρχει μία νέα δυναμική στο ζήτημα της διεύρυνσης λόγω της Ουκρανίας, αλλά παρόλα αυτά δεν έχει υπάρξει ακόμα κάτι απτό. Το γρίφος μεταξύ των εσωτερικών μεταρρυθμίσεων, του τρόπου δημιουργίας χώρου εντός της ΕΕ για νέα μέλη και της διεύρυνσης έχει περιορίσει τη συζήτηση σε ένα αντίληψη ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης χωρίς ένταξη. Σε σχέση με τις διμερείς διαφορές, δήλωσε ότι υπάρχει μια ασυμμετρία όταν η διαφορά είναι μεταξύ ενός κράτους-μέλους και μιας υποψήφιας χώρας. Υπάρχει ο μοχλός πίεσης και υπάρχει η δύναμη βέτο. Για αυτό το λόγο έκανε ειδική αναφορά στη σπουδαιότητα της προστασίας της ακεραιότητα της διαδικασίας προσχώρησης και των κριτηρίων της Κοπεγχάγης από ζητήματα που δεν σχετίζονται πραγματικά με αυτά.
Ο Adnan Ćerimagić ήταν κατηγορηματικός σχετικά με την τρέχουσα πολιτική διεύρυνσης λέγοντας ότι τόσο οι πολιτικοί, όσο και οι πολίτες είναι κυνικοί απέναντι στην ΕΕ την ώρα που υπάρχει ο φόβος επιστροφής της βίας στην περιοχή και ο κίνδυνος να χαθεί και η τρέχουσα δυναμική που δημιουργήθηκε εξαιτίας των εξελίξεων στην Ουκρανία. Ακόμη, ήταν ξεκάθαρος ως προς το ζήτημα της ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, λέγοντας ότι η ένταξη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με μεταρρυθμίσεις εντός της Ένωσης. Ακόμη, δήλωσε ότι το ζήτημα της ένταξης στην ΕΕ δεν είναι απαραίτητα υπόθεση των έξι τωρινών κυβερνήσεων της περιοχής, αλλά και των μελλοντικών κυβερνήσεων που θα έρθουν στην εξουσία με σκοπό να εκμεταλλευτούν τη δυναμική και τα μέσα που προσφέρει η ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια και να προβούν σε δομικές μεταρρυθμίσεις. Ο Ćerimagić θεωρεί ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να βρούμε τρόπους στήριξης και ενδυνάμωσης αυτών των κυβερνήσεων και πολιτικών προσώπων.
Τέλος, η Ana Krstinovska παρουσίασε τις συστάσεις της Θεματικής Ομάδας Εργασίας για την πολιτική της διεύρυνσης. Σύμφωνα με τις συστάσεις, η ένταξη στην ΕΕ θα πρέπει να επιταχυνθεί και η λήψη αποφάσεων στο Συμβούλιο της ΕΕ να απλοποιηθεί, ώστε τα κράτη μέλη να μην μπορούν να ασκούν βέτο σε ενδιάμεσα βήματα της διαδικασίας. Η Kristinovska δήλωσε ότι η διαδικασία θα πρέπει να επιστρέψει στην πρακτική των Σχεδίων Δράσης για την Ένταξη τα οποία θα είναι ειδικά σχεδιασμένα για κάθε χώρα και θα εμπεριέχουν ανταμοιβές και κίνητρα στις χώρες που κάνουν πρόοδο στον τομέα των μεταρρυθμίσεων. Ακόμη, ως προς την ένταξη είναι σημαντικό να υπάρχουν ξεκάθαρα χρονοδιαγράμματα και συγκεκριμένα παραδοτέα. Ως προς τις διμερείς διαφορές, η Kristinovska δήλωσε ότι ορισμένες φορές η διεύρυνση είναι υπερβολικά πολιτική και η πολιτική που σχετίζεται με τις διμερείς διαφορές είναι ένα πρόσθετο βάρος που δεν θα έπρεπε να υπάρχει στη διαδικασία προσχώρησης. Επομένως, απαραίτητο να απελευθερωθεί η διαδικασία της διεύρυνσης και να τη συνδέσουμε μόνο με τις μεταρρυθμίσεις, ενώ οι διμερείς διαφορές θα πρέπει να επιλύονται παράλληλα.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε το πάνελ εδώ.
Περισσότερες πληροφορίες για το έργο μπορείτε να βρείτε εδώ και εδώ.
Μπορείτε να ακολουθήσετε το Πρόγραμμα Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο Facebook και το X.
