Μέσα μαζικής ενημέρωσης και η ηθική διάσταση του Ευρωπαϊκού δημόσιου χώρου. Από τη Συνθήκη της Ρώμης στον “Πόλεμο κατά του Τρόμου”.

Το πρόγραμμα αυτό συνέβαλλε θεωρητικά και εμπειρικά στη μελέτη του Ευρωπαϊκού δημόσιου χώρου (ΕΔΧ). Προτάθηκε μια νέα θεώρηση του ΕΔΧ ως χώρου δικτυωμένου και ρευστού. Ερευνήθηκε η διαδικασία Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στο επίπεδο της μαζικής επικοινωνίας αλλά και της σκέψης των διανοούμενων στην μεταπολεμική περίοδο. Θεωρήθηκε ότι μια τέτοια διαδικασία Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης υφίσταται ήδη από το 19ο αιώνα, έχει δε κλιμακωθεί περαιτέρω τον 20ό αιώνα, ιδιαίτερα κατά την μεταπολεμική περίοδο. Εξετάστηκε η ανάπτυξη του Δυτικού και Ανατολικού Ευρωπαϊκού Δημόσιου Χώρου από την περίδο της Συνθήκης της Ρώμης ως τον “Πόλεμο κατά του Τρόμου” του Αμερικανού προέδρου Μπους μέσα από την ανάλυση του λόγου των μέσων μαζικής ενημέρωσης (ΜΜΕ).

Μελετήθηκε ο λόγος των ΜΜΕ σχετικά με την Ευρώπη κατά τη διάρκεια πέντε περιόδων “κρίσης”, οι οποίες, κατά τη γνώμη μας, συνέβαλλαν στην ανάπτυξη ενός ΕΔΧ. Η ανάλυση μας εστιάστηκε ιδιαίτερα σε θέματα ηθικής και πιο συγκεκριμένα στη σύνδεση της ηθικής με τις λεγόμενες “Ευρωπαϊκές αξίες” καθώς και την πολιτική χρήση αυτών των ηθικών αναφορών στον δημόσιο λόγο. Θα αναλύσουμε λοιπόν τον λόγο των ΜΜΕ σε καθεμία από αυτές τις πέντε περιόδους, λαμβάνοντας υπόψη τις τεχνολογικές εξελίξεις των ΜΜΕ (από τον Τύπο, στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση και πιο πρόσφατα στο διαδίκτυο), και αναλύοντας τους συσχετισμούς ισχύος που ενσωματώνονται στα ΜΜΕ διαφορετικού τεχνολογικού τύπου.

Μελετήθηκαν επίσης οι εθνικές δημοσιογραφικές “κουλτούρες” και η εξέλιξη τους στη διάρκεια των πέντε περιόδων που προαναφέραμε, εξετάζοντας πώς οι δημοσιογράφοι κάθε χώρας προσεγγίζουν την ιδέα μιας Ευρωπαϊκής “ηθικής ευθύνης'”.

Το πρόγραμμα περιελάμβάνε καινοτόμο εμπειρική έρευνα σε δύο πεδία:

  • Όσον αφορά στην δημιουργία και εξέλιξη Ευρωπαϊκών “αφηγήσεων” στα οπτικά μέσα που διαπερνούν τα σύνορα της γλωσσικής επικοινωνίας, και
  • Όσον αφορά στην πραγματική αλλά και δυνάμει χρήση του διαδικτύου ως ενός εναλλακτικού μέσου πραγμάτωσης και ανάπτυξης του ΕΔΧ, που επιπλέον διευκολύνει και αυξάνει την άμεση συμμετοχή των πολιτών στον ΕΔΧ.

Από θεωρητικής πλευράς, το EMEDIATE επιδίωξε να προσδιορίσει με περισσότερη ακρίβεια την έννοια του ΕΔΧ. Από εμπειρικής άποψης, το EMEDIATE έθεσε υπό αμφισβήτηση τον ρόλο των ΜΜΕ στην δημιουργία και μεταβολή του ΕΔΧ. Από πλευράς δημόσιας πολιτικής, το πρόγραμμα συνέβαλλε στην ανάπτυξη ενός κώδικα δεοντολογίας για δημοσιογράφους και άλλους επαγγελματίες της μαζικής ενημέρωσης. Επίσης, προτάθηκαν νέα μοντέλα δικτυακών τόπων που ενθαρρύνουν τον δημοκρατικό διάλογο. Θα δημιουργήσουμε επίσης παιδαγωγικό υλικό για τη μελέτη του ΕΔΧ στην μέση εκπαίδευση.

Χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Τεχνολογίας, Έκτο Πρόγραμμα Πλαίσιο, Θεματική Προτεραιότητα 7

Διάρκεια: 2004-2007

Συντονιστής του Προγράμματος: Prof. Bo Strath, RSCAS, EUI (σε συνεργασία με τους Dr. James Kaye και Dr. Hagen Schultz-Forberg)

Συντονιστής για το ΕΛΙΑΜΕΠ: Δρ. Άννα Τριανταφυλλίδου