Αυτή η μελέτη παρέχει μια βαθύτερη κατανόηση των κινήτρων και των περιορισμών που διαμορφώνουν τις εξερχόμενες άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) της Κίνας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (ΝΑΕ) κατά την περίοδο 2012-2022.
Με βάση αξιόπιστες βάσεις δεδομένων και τα επίσημα στοιχεία ΑΞΕ που δημοσιεύθηκαν από τις εθνικές τράπεζες των επιλεγμένων χωρών, καταδεικνύεται ότι, υπό την ηγεσία του Xi Jinping, ο όγκος και ο τύπος: επενδύσεις σε αναξιοποίητες ζώνες (greenfield), η επέκταση υφιστάμενων δραστηριοτήτων (brownfield) και οι συγχωνεύσεις και οι εξαγορές (M&A) των κινεζικών εξερχόμενων ροών ΑΞΕ αντανακλούσε σε μεγάλο βαθμό στις ανάγκες και την ατζέντα του Κομμουνιστικού Κόμματος, που με τη σειρά τους έχουν τις ρίζες τους στην εσωτερική οικονομία και το μοντέλο διακυβέρνησης της Κίνας. Συμπεραίνει ότι οι εξερχόμενες ΑΞΕ της Κίνας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη καθοδηγούνται από έναν συνδυασμό κινήτρων και περιορισμών. Τα κίνητρα περιλαμβάνουν το επενδυτικό και αναπτυξιακό μοντέλο της Κίνας υπό τον Xi Jinping, την Πρωτοβουλία Belt and Road και τους στρατηγικούς στόχους και τους στόχους εξωτερικής πολιτικής της Κίνας. Αυτοί οι παράγοντες οδήγησαν σε αύξηση των κινεζικών επενδύσεων στη Σερβία, η οποία θεωρείται πύλη προς την ευρωπαϊκή αγορά και έχει μια κυβέρνηση που διευκολύνει τις κινεζικές ΑΞΕ. Από την άλλη πλευρά, οι περιορισμοί περιλαμβάνουν περιορισμούς στις εξερχόμενες ροές κεφαλαίων από το 2016, περιορισμούς του οικονομικού μοντέλου της ίδιας της Κίνας, αναντιστοιχία μεταξύ της τοπικής προσφοράς και της κινεζικής ζήτησης και τον φιλοδυτικό προσανατολισμό της πλειονότητας των χωρών της ΝΑΕ.
Η μελέτη δείχνει επίσης ότι οι κινεζικές ΑΞΕ στην περιοχή της ΝΑΕ έχουν αμοιβαία συναλλακτικό χαρακτήρα, με το κινεζικό κράτος να δίνει προτεραιότητα σε επενδύσεις με περιορισμένες οικονομικές αποδόσεις για πολιτικά οφέλη όποτε υπάρχει περιθώριο για να το κάνει, όπως στη Σερβία. Αυτή η προσέγγιση είναι ένα δίκοπο μαχαίρι για τα κράτη αποδέκτες: αφενός, η περιορισμένη παρουσία ΑΞΕ της Κίνας σε άλλες χώρες της ΝΑΕ υπογραμμίζει την έλλειψη μιας βαθιάς οικονομικής ή εμπορικής λογικής για επενδύσεις. Αφετέρου, οι πολιτικά κατευθυνόμενες επενδύσεις φαίνεται να είναι η πηγή μεγάλων αντιπαραθέσεων.
Για να ξεπεράσουν αυτούς τους περιορισμούς, οι κινεζικές επιχειρήσεις και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις ειδικότερα, καταφεύγουν όλο και περισσότερο σε επενδύσεις μειοψηφίας και κοινοπραξίες με δυτικές εταιρείες για να γίνουν πιο ευπρόσδεκτες στην περιοχή. Αυτά τα κοινά εγχειρήματα και οι στρατηγικές συνεργασίες με δυτικές εταιρείες είναι πιθανό να αποτελέσουν κοινό χαρακτηριστικό των κινεζικών ΑΞΕ στην περιοχή τα επόμενα χρόνια.
Το Κείμενο πολιτικής υπογράφουν οι Άνα Κρστινόβσκα, Ερευνήτρια του ΕΛΙΑΜΕΠ και Ιωάννης Αλεξανδρής, Πολιτικός Επιστήμονας.
Διαβάστε το εδώ (στα Αγγλικά).