Τις τελευταίες εβδομάδες κυριάρχησε σε παγκόσμιο επίπεδο η συζήτηση για τις πιθανές παρενέργειες εμβολίων κατά του Covid-19 όπως αυτό της AstraZeneca. Το πόρισμα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων ανακοινώθηκε προχθές. O οργανισμός αναφέρει πως οι θρομβώσεις είναι μία πιθανή αλλά πολύ σπάνια παρενέργεια της χορήγησης του εμβολίου. Ήδη κάποιες χώρες έχουν ανακοινώσει ηλικιακούς περιορισμούς στη χορήγηση του συγκεκριμένου εμβολίου. Ποια μπορεί να είναι η επίδραση αυτών των περιορισμών στην πορεία των εμβολιασμών συνολικά και τι μπορεί να σημάνουν για την οικονομική ανάκαμψη;
Το παραπάνω γράφημα παρουσιάζει τα μερίδια των παραγγελιών για εμβολιασμούς ανά εταιρεία, όπως έχουν αντληθεί από το Duke Global Health Innovation Center. H κατάταξη των χωρών γίνεται βάση του όγκου των παραγγελιών που έχει κάνει κάθε χώρα, ενώ τα δεδομένα που παρουσιάζουμε αφορούν τις πρώτες 28 οικονομίες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα. Η ΕΕ λογίζεται ως μία ενιαία οντότητα στο γράφημα, καθώς η στρατηγική παραγγελιών που εφάρμοσε ήταν ενιαία. Συνολικά, η AstraZeneca διακρατά το μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο των χωρών (34,3%), και ακολουθούν η Pfizer (21,5%), η Sinovac (11,6%), η Moderna (8,3%), η Novavax (7,1%), η Sinopharm (6,3%) και οι υπόλοιπες με 10,4%.
Παρατηρούμε πως η διασπορά των παραγγελιών μεταξύ των εταιρειών είναι υψηλότερη στις πλουσιότερες οικονομίες από ότι στις φτωχότερες. Παρατηρούμε ότι οικονομίες όπως η ΕΕ και οι ΗΠΑ δεν λαμβάνουν περισσότερο από το ένα τέταρτο των παραγγελιών τους από τον μεγαλύτερο τους προμηθευτή (27% των παραγγελιών της ΕΕ είναι από τη Pfizer και 25% των παραγγελιών των ΗΠΑ είναι από Pfizer και AstraZeneca εξίσου). Η διασπορά αυτή τους επιτρέπει να εξασφαλίζουν περισσότερες δόσεις έγκαιρα αλλά και να περιορίζουν τον κίνδυνο από πιθανές επιπλοκές. Απεναντίας, φτωχότερες οικονομίες όπως το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν φαίνεται να έχουν ως αποκλειστικό προμηθευτή την AstraZeneca, ενώ πολλές χώρες έχουν συνάψει συμφωνίες μόνο με δύο προμηθευτές (Τουρκία, Ταϊλάνδη, Ταϊβάν, Χονγκ Κονγκ).
Είναι εύλογο πως η μικρότερη διασπορά στις προμήθειες εκθέτει αυτές τις οικονομίες σε μεγαλύτερο κίνδυνο καθυστερήσεων ή επιπλοκών στην ανάπτυξη και παραγωγή των εμβολίων. Είναι σημαντικό όμως να τονιστεί πως οι συνέπειες τυχόν επιβραδύνσεων στους εμβολιασμούς ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα και συνδέονται με την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας. Αυτό συμβαίνει λόγω της αλληλεξάρτησης των οικονομιών σε παγκόσμιο επίπεδο. Έτσι για παράδειγμα, η καθυστερημένη έξοδος ορισμένων περιοχών του κόσμου από την πανδημία θα έχει άμεσες επιπτώσεις σε ορισμένους κλάδους που εξαρτώνται από τη διεθνή κινητικότητα των πολιτών, όπως ο τουρισμός και οι μεταφορές, ενώ οι παρατεταμένοι περιορισμοί σε χώρες που αποτελούν σημαντικούς κρίκους σε παγκόσμιες αλυσίδες αξίας συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα σε ολόκληρες τις αλυσίδες.