Το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής διοργάνωσε συζήτηση με τον κ. Davor Vidis, Διευθυντή για Γειτονικές Χώρες και τη Νοτιο-ανατολική Ευρώπη, Υπουργείο Εξωτερικών της Κροατίας, την Πέμπτη 14 Μαϊου 2009. Ο κ. Vidis μίλησε για τις σχέσεις της Κροατίας με τις γειτονικές της χώρες. Η Κροατία συμπληρώνει φέτος δεκαοχτώ χρόνια ύπαρξης ως ανεξάρτητο κράτος, είναι υποψήφια χώρα ένταξης στην ΕΕ και επί του παρόντος διατελεί μη-μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Βγαίνοντας από τον εμφύλιο πόλεμο της πρώην Γιουγκοσλαβίας στις αρχές του 1990 και αντιμετωπίζοντας τις συνακόλουθες προκλήσεις, η Κροατία ακολουθεί σήμερα μία στρατηγική προσανατολισμένη στο μέλλον, με γνώμονα τη σταθερότητα και τη συμφιλίωση, βάση τριών αξόνων: – Την εγκαθίδρυση μίας σταθερής δημοκρατίας βασισμένης σε μία σειρά εσωτερικών μεταρρυθμίσεων, – Το χτίσιμο σχέσεων καλής γειτονίας μέσω της επίλυσης των διμερών προβλημάτων με τις χώρες γειτνίασης και του εντοπισμού σημείων συνεργασίας και τέλος – Την ανάληψη ενεργού ρόλου ως χώρα, τόσο περιφερειακά όσο και στον κόσμο. Στη διαχείριση των σχέσεων της με τις γείτονες χώρες η Κροατία σκοπεύει σε μία πραγματιστική οδό που περιλαμβάνει το σχεδιασμό πολιτικών από κοινού, επιχειρώντας όμως να διατηρήσει ένα χαμηλό προφίλ ώστε να αποφευχθεί η επανεμφάνιση παλαιότερων διενέξεων στα μέσα ενημέρωσης. Ένα από τα εκκρεμή ζητήματα που αντιμετωπίζει η Κροατία είναι το θέμα της οριοθέτησης των συνόρων, το οποίο ήταν και ο λόγος που η Σλοβενία έθεσε βέτο στη συνέχιση των διαπραγματεύσεων ένταξης της Κροατίας στην ΕΕ. Ενώ το ζήτημα αυτό αντιμετωπίζεται ως αποκλειστικά διμερές από πολλές γειτονικές χώρες της Κροατίας, επηρεάζει παρόλαυτα ολόκληρη την περιοχή ως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του τρόπου λειτουργίας της ΕΕ, ανοιχτό σε ερμηνείες. Εξετάζοντας την κάθε χώρα ατομικά: Βοσνία-Ερζεγοβίνη Η Κροατία έχει υπογράψει αλλά δεν έχει επικυρώσει μία συμφωνία οριοθέτησης συνόρων, ενώ ακολουθεί μία αυστηρή πολιτική σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας και της τριπλής εθνικής ταυτότητας της Βοσνίας, μία εκ των οποίων είναι Κροατική. Σερβία Οι σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται σε σταδιακή βελτίωση από τη δεκαετία του 1990. Η μονομερής ανακήρυξη, όμως, της ανεξαρτησίας του Κοσσόβου λειτούργησε ως ένας σοβαρός ανασταλτικός παράγοντας καθώς η Κροατία έχει αναγνωρίσει το Κόσσοβο. Μετά από μία περίοδο διακοπής, οι διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών έχουν αποκατασταθεί σχεδόν ολοκληρωτικά, με την εξαίρεση των επαφών σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών. Αναφορικά με το ζήτημα της οριοθέτησης των συνόρων με τη Σλοβενία, ενώ η Σερβία επιθυμεί να επιλυθεί το πρόβλημα το συντομότερο δυνατόν, θεωρεί ότι είναι διμερές και παραμένει αμέτοχη. Μαυροβούνιο Ενώ υπήρξε στο παρελθόν μία διένεξη για το ζήτημα των συνόρων, σήμερα έχει επιλυθεί ενώ έχουν συμφωνήσει στην εμπλοκή ενός τρίτου μέλους από το Διεθνές Δικαστήριο. Ουγγαρία και Ιταλία Οι δύο χώρες έχουν φυσιολογικές σχέσεις με την Κροατία, και υποστηρίζουν ενεργά την υποψηφιότητά της στην ΕΕ παρέχοντας τεχνική υποστήριξη για να διευκολύνουν την ενσωμάτωση της χώρας στην ΕΕ. Σλοβενία Μολονότι οι δύο χώρες είναι ενεργοί εμπορικοί εταίροι και έχουν ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς, αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα οριοθέτησης των θαλάσσιων συνόρων. Ενώ θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μία κλασσική συνοριακή διαμάχη στην οποία μάλιστα σύμφωνα με μία πλευρά η Κροατία έχει ισχυρότερη νομική θέση, η Σλοβενία είναι καλύτερα τοποθετημένη πολιτικά ως μέλος της ΕΕ. Όσο η λύση εκκρεμεί, η Σλοβενία εμποδίζει το άνοιγμα 11 διαπραγματευτικών κεφαλαίων για την ένταξη της Κροατίας στην ΕΕ και το ζήτημα έχει ανέλθει στην επιφάνεια έχοντας αποκτήσει μεγάλη πολιτική σημασία. Φαίνεται δε, ότι η κοινή γνώμη στη Σλοβενία κρατάει μία έντονα συναισθηματική στάση για τη διέξοδο της χώρας στην ανοιχτή θάλασσα, απέναντι σε μία Κροατία με σημαντικά μεγαλύτερο μερίδιο ακτογραμμής, γεγονός που έχει δυσκολέψει τους χειρισμούς της υπόθεσης. Η Κροατία έχει προτείνει τη μεσολάβηση τρίτου μέρους και βρίσκεται σε αναμονή της απάντησης της Σλοβενίας. Τελικά, το ερώτημα αλλά και το δίλημμα για το σχεδιασμό πολιτικής στην περιοχή παραμένει – πώς να επιτευχθεί η λεπτή ισορροπία μεταξύ νομικού δικαίου και πολιτικής;