55 μήνες μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου από τη Σερβία, η Διευθυντική Ομάδα της Διεθνούς Κοινότητας (International Steering Group) αποφάσισε τον τερματισμό της λειτουργίας του Διεθνούς Πολιτικού Γραφείου (International Civilian Office) την 1η Σεπτεμβρίου, ολοκληρώνοντας με τον τρόπο αυτό την περίοδο επιτηρούμενης ανεξαρτησίας της νεότευκτης χώρας. Όπως ήταν φυσικό, η άρση της διεθνούς εποπτείας πυροδότησε πανηγυρισμούς στους κόλπους της κοσοβάρικης κυβέρνησης, η οποία δικαίως θεωρεί την απόφαση ως το πρώτο βήμα προκειμένου να εδραιωθεί το Κόσοβο στα μάτια της διεθνούς κοινότητας ως ένα πλήρως ανεξάρτητο κράτος. Ωστόσο, διαφορετική υπήρξε η προσέγγιση του Βελιγραδίου που θεώρησε την απόφαση πρόωρη, υποστηρίζοντας ότι θέτει σε κίνδυνο την σερβική κοινότητα, επαναφέροντας στο προσκήνιο σενάρια έντασης και αποσταθεροποίησης. Αυτά συμβαίνουν σε μια δύσκολη περίοδο για τα εσωτερικά του Κόσοβου με την κατάσταση στο βορρά να επιδεινώνεται και τη νέα πολιτική ηγεσία στο Βελιγράδι να προκαλεί ανησυχία στους ευρωπαίους καθιστώντας δύσκολη την αναβάθμιση του διαλόγου μεταξύ Σερβίας και κυβέρνησης Κοσόβου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ακολουθεί μια δύσκολη πολιτική ισορροπιών χωρίς καμία εγγύηση ότι αυτή θα οδηγήσει σε επίλυση του προβλήματος στο ορατό μέλλον.

Το Κόσοβο εισέρχεται στο καθεστώς μη-επιτηρούμενης ανεξαρτησίας με πολλά ανοιχτά ζητήματα που εγκυμονούν κινδύνους για τη σταθερότητα της περιοχής και με ένα πολιτικό σύστημα η ικανότητα του οποίου να βαδίσει αποφασιστικά στο δρόμο των αναγκαίων για τη βιωσιμότητα του κράτους μεταρρυθμίσεων αμφισβητείται έντονα. Το σημαντικότερο εν δυνάμει αποσταθεροποιητικό πρόβλημα είναι το ζήτημα της σερβικής κοινότητας του Κοσόβου. Στους διάσπαρτους θύλακες νοτίως του ποταμού Ibar στη Μιτροβίτσα η σταδιακή ενσωμάτωση των Σέρβων στις δομές του νέου κράτους προχωρεί. Αντιθέτως, η κατάσταση στην περιοχή βορείως του ποταμού Ibar, η οποία ελέγχεται πλήρως από τους Σέρβους και η οποία αποκλείει κάθε σχέση με τους θεσμούς του Κοσόβου, παραμένει εύφλεκτη.

Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι πιέζουν την κυβέρνηση της Πρίστινα να επιβεβαιώσει την κυριαρχία της επί του συνόλου του κοσοβάρικου εδάφους μέσα από μια βίαιη ενέργεια επανακατάληψης του βορρά. Μια τέτοια κίνηση πιθανότατα θα αποσταθεροποιούσε εκ νέου την κατάσταση και θα ενθάρρυνε τους τοπικούς Σέρβους ηγέτες να καταφύγουν σε ριζοσπαστικές λύσεις. Οι Σέρβοι των βορείων θυλάκων αναμένεται να αντισταθούν σθεναρά σε κάθε προσπάθεια της Πρίστινας να εδραιώσει την εξουσία της σε μια περιοχή που οι ίδιοι ελέγχουν εξ’ολοκλήρου…

Ενημερωτικό Σημείωμα 30/2012: Η Ολοκλήρωση της επιτηρούμενης ανεξαρτησίας του Κοσόβου αφήνει ανοιχτό το ζήτημα του Βορρά

Συγγραφείς:

Δρ. Ιωάννης Αρμακόλας, Υπότροφος Ερευνητικής Έδρας «Σταύρος Κωστόπουλος»
Μπλεντάρ Φετά, Βοηθός Ερευνητής