Συνέδριο «Η Άκρα Δεξιά στη Νοτιοανατολική Ευρώπη: Επιπτώσεις της Παγκόσμιας Αστάθειας»

Στο πλαίσιο του συνεδρίου «Η Άκρα Δεξιά στη Νοτιοανατολική Ευρώπη: Επιπτώσεις της Παγκόσμιας Αστάθειας», το οποίο πραγματοποιήθηκε στην Ποντγκόριτσα του Μαυροβουνίου (30 Μαΐου – 1 Ιουνίου) και διοργανώθηκε από το FES Dialogue Southeast Europe του Ιδρύματος Friedrich Ebert, ο Ιωάννης Αλεξανδρής (Ερευνητής, Πρόγραμμα ΝΑ Ευρώπης – ΕΛΙΑΜΕΠ & Επιστημονικός Συνεργάτης, think nea – New Narratives of EU Integration) παρουσίασε τα βασικά ευρήματα της έκθεσης “The Rise of Radical Right and Eurosceptic Political Forces and Their Impact on the EU’s Enlargement Policy”. Η έκθεση εκπονήθηκε στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας think nea – New Narratives of EU Integration με την υποστήριξη του Open Society Foundations Western Balkans.

Η παρουσίαση ανέδειξε πώς τα ακροδεξιά κόμματα σε ολόκληρη την Ευρώπη επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο τη συζήτηση για τη διεύρυνση της ΕΕ, συνδέοντάς την συχνά με ζητήματα όπως η μετανάστευση, η εθνική κυριαρχία, η κατανομή οικονομικών βαρών και αφηγήματα περί πολιτισμικής ταυτότητας. Ο Αλεξανδρής τόνισε τον κίνδυνο περαιτέρω πολιτικοποίησης της διαδικασίας διεύρυνσης και την ανάγκη αντιμετώπισης των αφηγημάτων κατά της διεύρευνσης μέσω αξιόπιστης επικοινωνίας και χωρίς αποκλεισμούς στον τρόπο προσέγγισης προσέγγισης.

Σχολιάζοντας την παρουσίαση, η Καθηγήτρια Jelena Džankić (Ανώτερη Ερευνήτρια, Πρόγραμμα ΝΑ Ευρώπης – ΕΛΙΑΜΕΠ) πρότεινε τομείς περαιτέρω έρευνας, όπως οι σχέσεις των κυρίαρχων πολιτικών κομμάτων των Δυτικών Βαλκανίων με τους ακροδεξιούς ευρωπαϊκούς εταίρους τους. Επισήμανε επίσης τον ρόλο της «έντασης» ενός ζητήματος – δηλαδή γιατί η διεύρυνση αποκτά μεγαλύτερη απήχηση σε ορισμένες χώρες σε σχέση με άλλες – και υπογράμμισε την ανάγκη να εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο οι κοινότητες της διασποράς, που συχνά στηρίζουν ισχυρά τα ακροδεξιά κινήματα, επηρεάζουν τις πολιτικές εξελίξεις τόσο στις χώρες υποδοχής όσο και στην ευρύτερη περιοχή.

Οι εργασίες του συνεδρίου εντάσσονται σε μια ευρύτερη πρωτοβουλία που συντονίζεται από το FES Dialogue Southeast Europe με στόχο τη δημιουργία ενός Εργαλείου για την αντιμετώπιση της Άκρας Δεξιάς στα Δυτικά Βαλκάνια (Western Balkans Toolkit). Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδήλωσης, συμμετέχοντες από τον ακαδημαϊκό χώρο, την κοινωνία των πολιτών και την πολιτική συμμετείχαν σε θεματικά εργαστήρια και ομάδες εργασίας που κάλυψαν αφηγήματα στα ΜΜΕ, προσεγγίσεις με βάση το φύλο και χρηματοοικονομικά δίκτυα. Οι συμμετέχοντες συμφώνησαν να συνεχίσουν τη συνεργασία τους για την ανάπτυξη του εργαλείου τους επόμενους μήνες, προσαρμόζοντας υπάρχοντα πλαίσια στο περιφερειακό πλαίσιο, με στόχο την παρουσίαση ενός πρώτου σχεδίου στις αρχές του 2026, με ενεργή συμμετοχή της ομάδας της πρωτοβουλίας think nea – New Narratives of EU Integration.