Ποια αφηγήματα καθορίζουν το ευρωπαϊκό εγχείρημα; Πώς αντιλαμβάνονται την Ευρωπαϊκή Ένωση οι πολίτες της; Είναι αυτή η αντίληψη ίδια ανεξαρτήτως διαχωρισμών όπως το φύλο, η ηλικία και η ταυτότητα; Ποιες είναι οι ελπίδες και οι φόβοι που διαμορφώνουν τη στάση των πολιτών απέναντι στην ΕΕ; Όλα αυτά τα ερωτήματα βρίσκονταν στον πυρήνα του έργου FACTS, σκοπός του οποίου ήταν να ελέγξει τη στιβαρότητα του παραδοσιακού αφηγήματος σχετικά με την ειρήνη και την ευημερία το οποίο εξακολουθεί να θεωρείται το βασικό επίτευγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και να εντοπίσει τις φήμες και τα ψευδή αφηγήματα που επηρεάζουν τις αντιλήψεις των πολιτών.
Το έργο FACTS ήταν μια άσκηση ακρόασης και συμμετοχής. Διαδραστικό, συμπεριληπτικό και συνεργατικό, μια συμμετοχική δοκιμή με πολίτες της ΕΕ από τη Γερμανία, την Ισπανία, την Πολωνία, την Ελλάδα και την Ιταλία, στο δύσκολο περιβάλλον μιας παγκόσμιας πανδημίας που δοκίμασε τόσο την κοινωνική ανθεκτικότητά μας και τα αντανακλαστικά των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, όσο και την ατομική μας ανάγκη για σιγουριά και προστασία.
Η μεθοδολογία του έργου σχεδιάστηκε κατά τρόπο ώστε να συμπεριληφθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι πολίτες σε συνεπικουρούμενους διαλόγους, αναγνωρίζοντας ότι ο στόχος δεν θα μπορούσε να είναι η αποτύπωση του αναρίθμητου συνόλου των απόψεων, αλλά μια διαδικασία που δίνει έμφαση στον κεντρικό ρόλο των πολιτών, περιγράφοντας τις δικές τους ιστορίες για την Ευρώπη. Αυτή η ποιοτική προσέγγιση ολοκληρώθηκε με έναν διάλογο μεταξύ βουλευτών και πολιτών που είχε διαρθρωθεί ώστε να συνδέει τα αφηγήματα, τα συναισθήματα και τις στάσεις που αναδείχθηκαν σε κάθε χώρα στον πρώτο γύρο των ομάδων εστίασης (focus groups) με τους πολιτικούς εκπροσώπους τους.
Μια από τις πιο πολύτιμες συνεισφορές του έργου FACTS ήταν το ότι εντόπισε πως οι διαφορές μεταξύ των χωρών έχουν λιγότερη σημασία από ό,τι οι αποκλίσεις εντός των χωρών. Αυτή η πόλωση πιθανώς να υποδηλώνει ότι όλα τα κράτη μέλη αναπόφευκτα μεταφέρουν τον εθνικό τους διάλογο σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ωστόσο, όπως και το καταληκτικό συνέδριο, στο οποίο συμμετείχαν πολίτες και πολιτικοί από τις πέντε χώρες-εταίρους, οι εθνικές ομάδες εστίασης φανέρωσαν ότι η περιφερειακή διάσταση και η αντίληψη των γεωγραφικών διαχωρισμών (Βορράς–Νότος και Ανατολή–Δύση) εξακολουθεί να υπάρχουν και μάλιστα διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες προσεγγίζουν την ΕΕ. Συζητήσεις σχετικά με τις ανισότητες μεταξύ κρατών-μελών, πολιτών, μεγάλων κέντρων παγκοσμιοποίησης και μικρότερων τοπικών ταυτοτήτων καταγράφηκαν σε όλη τη διάρκεια του έργου.
Πέρα όμως από την αναγνώριση των διαφορετικών αφηγημάτων, το έργο FACTS ήταν μια ευκαιρία για διάλογο· μια ευκαιρία για διαβουλευτική πολιτική, μια ειλικρινής απόπειρα να ακουστεί η φωνή των πολιτών και να εξεταστεί, μέσα από μια συνεργατική προσπάθεια, η κατάσταση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος στα μάτια των πολιτών του.
Διαβάστε εδώ την τελική έκθεση του Έργου.
Δείτε εδώ το βίντεο από το καταληκτικό συνέδριο του Έργου που έλαβε χώρα στην Βαρκελώνη τον Ιούλιο 2022.
Η παρούσα έκθεση αποτελεί μετάφραση του κειμένου «FACTS: Από εναλλακτικά αφηγήματα σε αληθινές ιστορίες πολιτών της ΕΕ», πρωτότυπη δημοσίευση στα αγγλικά από το CIDOB (Barcelona Centre for International Affairs) το 2022 ως μονογραφία του CIDOB#84 (ISBN: 978-84-18977-05-3). Τα κείμενα δημοσιεύονται σε ψηφιακή μορφή, με ανοιχτή πρόσβαση, βάσει της άδειας Creative Commons AttributionNonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)