Η περίοδος 2010-2018 αποτελεί το πιο πρόσφατο από τα επεισόδια της ελληνικής ιστορίας κατά τα οποία οι εγχώριοι πολιτικοί θεσμοί αναγκάστηκαν εν καιρώ ειρήνης να λειτουργήσουν υπό ισχυρή εξωτερική πίεση. Οι αδυναμίες του τρόπου διακυβέρνησης και η γνωστή «χαμηλή μεταρρυθμιστική ικανότητα» ήλθαν αντιμέτωπες με απαιτήσεις που επεδίωκαν μια «εφ’ όλης της ύλης» μεταρρύθμιση του ελληνικού κράτους. Από την άλλη πλευρά, το θετικό αφήγημα της κρίσης ως «ευκαιρίας» για μια φιλόδοξη διοικητική μεταρρύθμιση ήταν στις πιεστικές αυτές συνθήκες απαραίτητο στις ελληνικές κυβερνήσεις. Δεν είναι υπερβολή ότι κατά την περίοδο αυτή, υπό την πίεση των Προγραμμάτων Προσαρμογής, η Ελλάδα έγινε εργαστήριο μεταρρυθμίσεων. Η εμπλοκή εξωτερικών δρώντων όμως περιέπλεκε τα πράγματα. Με ποιον τρόπο και με ποια αποτελέσματα συναντήθηκαν οι έξωθεν πιέσεις και απαιτήσεις με τις εγχώριες προτιμήσεις πολιτικής; Ποιος ή ποιοι διέγνωσαν τα προβλήματα και καθοδήγησαν τις αναγκαίες και κατάλληλες πολιτικές; Ποιο ήταν το περιθώριο κινήσεων των κυβερνήσεων; Και, τελικά, σε ποιο βαθμό αντιμετωπίστηκαν χρόνιες αδυναμίες; Η έλλειψη ώριμων και συγκροτημένων εναλλακτικών σχεδίων επέτρεψε την όλο και μεγαλύτερη διείσδυση των εξωτερικών δρώντων στο ελληνικό πολιτικο-διοικητικό σύστημα. Υπερβαίνοντας απλές, εργαλειακού τύπου αλλαγές, η ατζέντα των θεσμικών και διοικητικών μεταρρυθμίσεων έφτασε να εισβάλλει σε ευαίσθητες περιοχές της πολιτικο-διοικητικής λειτουργίας, με φθίνουσα τη νομιμοποίηση των έξωθεν απαιτήσεων.
Το νέο βιβλίο της Καλλιόπης Σπανού, Ειδικής Συμβούλου του ΕΛΙΑΜΕΠ, Καθηγήτριας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) με τίτλο “Ποιες μεταρρυθμίσεις; Κυβερνώντας υπό εξωτερική πίεση” κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις Εκδόσεις Πατάκη.