Η ανθεκτικότητα της δημοκρατίας στη σύγχρονη Ελλάδα προκαλεί έκπληξη για δύο λόγους. Πρώτον, η φιλελεύθερη δημοκρατία επέζησε μιας οικονομικής κρίσης στη δεκαετία του 2010, η οποία ήταν πιο σοβαρή από τη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930. Δεύτερον, η φιλελεύθερη δημοκρατία παρέμεινε σταθερή παρά το γεγονός ότι κατά την περίοδο μετά τη μετάβαση από τη δικτατορία του 1974 παρατηρήθηκε διάχυση ανελεύθερων ιδεών και εμφάνιση σχετικά μικρών, αλλά πολύ ενεργών, αντιφιλελεύθερων κομμάτων. Η φιλελεύθερη δημοκρατία υπήρξε ανθεκτική απέναντι στον εθνικισμό και τον λαϊκισμό, παρόλο που οι φιλελεύθεροι θεσμοί (κοινοβούλιο, κόμματα κ.ά.) απολαμβάνουν περιορισμένη πολιτική εμπιστοσύνη. Η ανθεκτικότητα της σύγχρονης ελληνικής δημοκρατίας μπορεί να εξηγηθεί μέσω δύο συνόλων παραγόντων: ενός πολιτικού συνόλου και ενός κοινωνικού συνόλου. Οι πολιτικοί παράγοντες περιλαμβάνουν τη μακρά παράδοση του πολιτικού φιλελευθερισμού και την ευρωστία του σύγχρονου κομματικού ανταγωνισμού στη χώρα. Οι κοινωνικοί παράγοντες περιλαμβάνουν τη σχετικά μεγάλη μεσαία τάξη της Ελλάδας και την απουσία επικαλυπτόμενων κοινωνικών διαιρέσεων που διαφορετικά θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καταστροφική κοινωνικοπολιτική πόλωση και στη συνέχεια σε διολίσθηση προς ανελεύθερα πολιτεύματα. Η ελληνική περίπτωση δείχνει υπό ποιες συνθήκες μια φιλελεύθερη δημοκρατία μπορεί να ευδοκιμήσει σε ένα όχι και τόσο φιλελεύθερο πλαίσιο.

Η πλήρης ανάλυση του Δημήτρη Α. Σωτηρόπουλου, Κύριου Ερευνητή του ΕΛΙΑΜΕΠ, Καθηγητή πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών δημοσιεύθηκε στο Journal of Illiberalism Studies. Μπορείτε να την διαβάσετε εδώ (στα αγγλικά).

 

 

 

Δημοσίευση: 20/12/2022
Αναλυτές
Δημήτρης Α. Σωτηρόπουλος Κύριος Ερευνητής, Καθηγητής πολιτικής επιστήμης, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Δημόσια διοίκηση, Κοινωνία πολιτών, Εκδημοκρατισμός, Νότιος Ευρώπη και Βαλκάνια