- Κατά γενική ομολογία, προς το παρόν, η φιλοδοξία για τη δημιουργία μιας ομοσπονδιακής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ένωσης (ΕΠΕ) δεν είναι καθόλου έντονη. Δεν καταλαμβάνει σχεδόν καθόλου χώρο στη δημόσια πολιτική συζήτηση. Είναι αυτονόητο ότι η εκ μέρους των λαών και των πολιτικών της Ευρώπης επίδειξη σαφούς πολιτικής βούλησης υπέρ της δημιουργίας μιας ομοσπονδιακής ΕΠΕ αποτελεί ουσιαστικό προαπαιτούμενο για τη δυνατότητα υλοποίησης του σχεδίου.
- Τούτου λεχθέντος, αφενός, δεν μπορεί να αποκλεισθεί εντελώς να υπάρξει στο μέλλον η απαιτούμενη πολιτική βούληση και, αφετέρου, ακόμη και τότε, η απλή ύπαρξή της δεν θα επαρκούσε για την επιτυχή δημιουργία μιας ομοσπονδιακής ΕΠΕ. Πράγματι, για να συμβεί κάτι τέτοιο, θα έπρεπε επιπρόσθετα να πληρούνται και ορισμένα τυπικά προαπαιτούμενα. Πρόκειται ακριβώς για προαπαιτούμενα, τα οποία, εφόσον συνέτρεχαν, θα επέτρεπαν σε μία υποθετικά δεδομένη πολιτική βούληση να αποτυπωθεί σε ένα κατάλληλο ιδρυτικό νομικό κείμενο, όπως ένα Σύνταγμα.
- Τρία από αυτά τα τυπικά προαπαιτούμενα αναδεικνύονται στην παρούσα δημοσίευση. Αφορούν την εμβέλεια του σχεδίου για τη δημιουργία μιας ομοσπονδιακής ΕΠΕ, την προτιμητέα μέθοδο για τη σύνταξη του ιδρυτικού της κειμένου (συντάγματος) και την ακολουθητέα διαδικασία για την επιτυχή θέση σε ισχύ του ιδρυτικού της κειμένου (συντάγματος). Όσον αφορά την εμβέλεια του σχεδίου, αυτό θα έπρεπε να εστιάζει πρωτίστως και τουλάχιστον στα θεσμικά ζητήματα. Όσον αφορά την προτιμητέα μέθοδο σύνταξης, θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί η μέθοδος της tabula rasa και όχι η παλαιά και οικεία τροποποιητική μέθοδος. Όσον αφορά την ακολουθητέα διαδικασία, αντί της τακτικής αναθεωρητικής διαδικασίας του άρθρου 48 ΣΕΕ, θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί μια συντακτική διαδικασία βασισμένη στο κλασικό διεθνές δίκαιο, εμπλουτισμένη με στοιχεία άμεσης δημοκρατίας.
- Η προτεινόμενη συντακτική διαδικασία θα πρέπει να είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε κανένα κράτος μέλος που δεν είναι ευνοϊκό απέναντι στο σχέδιο μιας ομοσπονδιακής ΕΠΕ να μην εξαναγκάζεται να συμμετέχει σε αυτό καθώς επίσης έτσι ώστε, σε περίπτωση μιας τέτοιας απόρριψης, άλλα κράτη μέλη που είναι ευνοϊκά απέναντι στο σχέδιο να μην παρακωλύονται από το να το ξεκινήσουν και να το καταστήσουν μιαν επιτυχία. Μια ομάδα κρατών πρωτοπόρων θα μπορούσε επομένως να προκύψει και να λειτουργήσει ως καταλύτης για τη δημιουργία μιας ομοσπονδιακής ΕΠΕ.
- Η προσφυγή στην προαναφερθείσα συντακτική διαδικασία ισοδυναμεί ασφαλώς με την ανάληψη της φαινομενικής ευθύνης για την πιθανή διάρρηξη της σημερινής εταιρικής σχέσης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Οι πολιτικές δυνάμεις υπέρ μιας ομοσπονδιακής λύσης στην Ευρώπη θα μπορούσαν, ωστόσο, σε αυτήν την περίπτωση, ευλόγως να αντιτείνουν ότι την πραγματική ευθύνη για αυτήν την εξέλιξη φέρουν λιγότερο εκείνοι που τόλμησαν να διαβούν τον Ρουβίκωνα του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης παρά εκείνοι που παρέλειψαν να το πράξουν.
Το κείμενο υπογράφει ο Χρίστος Μαυράκος, Πρώην νομικός και πολιτικός σύμβουλος, Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου της ΕΕ.
Διαβάστε το εδώ (στα Αγγλικά).