- Οι αυξανόμενες ανησυχίες την τελευταία δεκαετία σχετικά με την τρωτότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετιζόμενης με την εξάρτηση της από εισαγόμενες πηγές ενέργειας, έχει οδηγήσει στη διαμόρφωση τα τελευταία χρόνια μιας σύνθετης, κοινής, Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Ενέργεια η οποία περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα στόχων, από τη μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έως τη μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενες πηγές ενέργειας.
- Από την πλευρά της Ρωσίας, ο κυρίαρχος στόχος της ενεργειακής της πολιτικής στην Ευρώπη επικεντρώνεται στη διατήρηση των εσόδων από εξαγωγές ενέργειας στην ΕΕ, παρακάμπτοντας τις υφιστάμενες δομές μεταφοράς ενέργειας μέσω Ουκρανίας. Για το σκοπό αυτό, δύο βασικά κανάλια μεταφοράς έχουν σχεδιαστεί και υλοποιούνται τα τελευταία χρόνια, ο αγωγός Nord Stream 2 και ο αγωγός Turk Stream οι οποίοι φιλοδοξούν να μεταφέρουν ρωσικό φυσικό αέριο στα Βόρεια και Νότια της ΕΕ.
- Για τη ρύθμιση και προστασία του ενεργειακού της τομέα, η πολιτική Ενεργειακής Ένωσης της ΕΕ περιλαμβάνει ρυθμιστικά εργαλεία τα οποία ενώ σχεδιάστηκαν αρχικά για να ρυθμίσουν εσωτερικά θέματα της Ένωσης, εντούτοις περιέχουν στοιχεία «εξωτερικότητας» τα οποία προσδιορίζουν και επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις ενεργειακές σχέσεις της ΕΕ και των κρατών-μελών της με τρίτες χώρες.
- Οι νέοι ρωσικοί αγωγοί φυσικού αερίου προς την ΕΕ αντιμετωπίζουν συνεχή νομικά προβλήματα με αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας της Γερμανίας, και δικαστηρίων Διεθνούς Διαιτησίας οι οποίες δημιουργούν προσκόμματα στην ολοκλήρωση και λειτουργία των νέων ρωσικών αγωγών. Παράλληλα οι Nord Stream 2 και Turk Stream απειλούνται με κυρώσεις των ΗΠΑ για το ρόλο που διαδραματίζουν στην παρεμπόδιση λειτουργίας της ευρωπαϊκής ενεργειακής αγοράς σε συνθήκες ελεύθερου ανταγωνισμού.
- Η μετάλλαξη του ευρωπαϊκού ενεργειακού χάρτη προς ένα πλαίσιο με καθαρότερες πηγές ενέργειας και ισχυρότερη προστασία του περιβάλλοντος περνά αναπόφευκτα από μια μακρά περίοδο μετάβασης κατά τη διάρκεια της οποίας το φυσικό αέριο θα έχει αυξανόμενα σημαντικό ρόλο για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ. Αν σε αυτή τη μεταβατική περίοδο η Ρωσία επιθυμεί να διατηρήσει τις ενεργειακές εξαγωγές της προς την Ένωση, θα πρέπει να συμμορφωθεί πλήρως με το Ευρωπαϊκό ενεργειακό ρυθμιστικό πλαίσιο και τους περιορισμούς που αυτό επιβάλλει για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς με όρους υγιούς ανταγωνισμού.
Το Κείμενο Πολιτικής υπογράφει ο Μιχάλης Μαθιουλάκης, Επιστημονικός Συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ, Αναλυτής Ενεργειακής Στρατηγικής και Ακαδημαϊκός Διευθυντής του Ελληνικού Ενεργειακού Φόρουμ.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ (στα αγγλικά).