- Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα (ΕΠΚ) μια ιδέα που εισήγαγε ο πρόεδρος της Γαλλίας Μακρόν και που απηχεί παρόμοια πρόταση του πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας, Ενρίκο Λέττα, δρομολογήθηκε και υποστηρίχθηκε ως «απάντηση» στην πρόκληση, που δημιούργησε ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας.
- Η επιτακτική ανάγκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να επικεντρώνεται πλέον στην ασφάλεια και στον σχηματισμό κοινού μετώπου εναντίον της ρωσικής επιθετικότητας λειτούργησε ως βασικός «μοχλός» επέκτασης της ΕΠΚ, πέραν από μια κοινότητα δημοκρατικών κρατών, που διέπονται από τις ίδιες αξίες.
- Η πρώτη Σύνοδος Κορυφής της ΕΠΚ διεξήχθη στην Πράγα τον Οκτώβριο του 2022. Υπήρξε μια πετυχημένη διοργάνωση, που συγκέντρωσε 44 ηγέτες κρατών – κάποια εκ των οποίων με ισχυρούς ακόμα δεσμούς με τη Ρωσία, ενώ έδωσε την αίσθηση ενός κοινού πανευρωπαϊκού μετώπου που σταδιακά διαμορφώνεται εναντίον της Μόσχας. Κατέληξε σε επτά προτεραιότητες: ενεργειακή ασφάλεια, κρίσιμες υποδομές, ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, νεολαία, μετανάστευση, περιφερειακή συνεργασία στις περιοχές του Καυκάσου και της Μαύρης Θάλασσας καθώς και στη χρηματοδότηση «ανθεκτικότητας».
- Η δεύτερη Σύνοδος πραγματοποιήθηκε την 1η Ιουνίου 2023 στο Κισινάου, την πρωτεύουσα της Δημοκρατίας της Μολδαβίας, ένα μικρό περίκλειστο κράτος στην ανατολική Ευρώπη, που ξεκίνησε μόλις πρόσφατα την διαδικασία ένταξής του στην Ε.Ε ως υποψήφιο κράτος μέλος. Η Σύνοδος έστειλε ισχυρό μήνυμα στήριξης των προσπαθειών εκ μέρους της Μολδαβίας να εδραιώσει την απομάκρυνσή της από τον ασφυκτικό κλοιό της Ρωσίας, όπως εξάλλου συνέβη και για την γειτονική της, εμπόλεμη Ουκρανία.
- Οι συζητήσεις στο Κισινάου επικεντρώθηκαν στην ενεργειακή ασφάλεια, στα δίκτυα μεταφορών και διασυνδεσιμότητας, στην ασφάλεια του κυβερνοχώρου, καθώς και στην ακεραιότητα των κρίσιμων υποδομών. Η στρατηγική συνεργασία υπήρξε ένα ακόμα βασικό θέμα των συζητήσεων. Οι ηγέτες επανέλαβαν τη σημασία της αποκατάστασης της ειρήνης με την παροχή αυξημένης στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία, καθώς και της καταπολέμησης των υβριδικών απειλών εναντίον της Μολδαβίας, που μάλιστα υποδέχθηκε πρόσφατα την αποστολή σχετικής συνεργασίας με την Ε.Ε (EUPAM).
- Επί του παρόντος το σχήμα της ΕΠΚ φαίνεται ότι επιδιώκει δύο ξεχωριστές στοχεύσεις: τη δόμηση των σχέσεων της Ε.Ε με τις γειτονικές της χώρες καθώς και την κινητοποίηση της ευρωπαϊκής οικογένειας εναντίον της Ρωσίας. Μια δυσκολία για την Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα θα αποτελέσει η διατύπωση και η εξισορρόπηση με τον πιο κατάλληλο τρόπο των δύο αυτών στόχων. Αυτό συνεπάγεται την άρση διαφόρων εμποδίων στη λειτουργία της, καθώς και την αποσαφήνιση του επιπέδου θεσμοθέτησης, το οποίο πρόκειται να υιοθετήσει.
- Και ενώ έχει αποφασιστεί πως οι επόμενες Σύνοδοι Κορυφής θα διεξαχθούν στην Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, δεν έχει υπάρξει έως τώρα συναίνεση ως προς τον γενικό σκοπό της ΕΠΚ, καθώς και ως προς το εάν και σε ποιο βαθμό πρέπει να θεσμοθετηθεί, δηλαδή, να ιδρύσει γραμματεία, να αποκτήσει ειδική χρηματοδότηση και κάποιο βαθμό λειτουργικής αυτονομίας. Αρκετές χώρες με επιρροή όπως η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο θεωρούν ότι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της ΕΠΚ είναι αυτή η άτυπη μορφή της, καθώς και η έλλειψη θεσμοθέτησής της.
- Προκειμένου, ωστόσο, να είναι επιτυχής η στρατηγική εμπλοκή της ΕΠΚ σε θέματα ενεργειακής ασφάλειας και διασυνδεσιμότητας χρειάζεται κάποιο επίπεδο θεσμοθέτησής της, καθώς και μεγαλύτερη εμπλοκή της Ε.Ε. Ταυτόχρονα, για να διατηρήσει η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα την προστιθέμενη αξία της θα πρέπει να συντηρήσει κάποιου είδους ανεπίσημο χαρακτήρα αλλά και την ευελιξία, που διέπει τη διαδικασία λειτουργίας της.
Το Policy brief υπογράφουν οι Florent Marciacq, Ερευνητικός Συνεργάτης, Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων στο Παρίσι (IFRI), Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του Αυστρογαλλικού Κέντρου Επαναπροσέγγισης στην Ευρώπη (ÖFZ) και Κύριος Ερευνητής, Centre international de formation européenne (CIFE), Denis Cenusa, Επιστημονικός Συνεργάτης, Eastern European Studies Centre, Διευθυντής στο Think Tank Expert-Group της Μολδαβίας και Ιωάννης Αρμακόλας, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Κύριος Ερευνητής και Επικεφαλής του Προγράμματος ΝΑ Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Διαβάστε το εδώ (στα Αγγλικά).