Γιατί το “καταλανικό ζήτημα” είναι τόσο μεγάλης σημασίας για την Ισπανία και για την Ευρώπη; Ποια είναι τα παράδοξα της καταλανικής περίπτωσης και ποιες οι ομοιότητες και οι διαφορές με άλλα περιφερειακά κινήματα στην ΕΕ; Ποιοι εσωτερικοί και διεθνείς παράγοντες συνέβαλαν στην μέχρι σήμερα αποτυχία του εγχειρήματος για αυτονομία της Καταλονίας;
Σε αυτά τα ερωτήματα απάντησαν, μεταξύ άλλων, ο Ignacio Molina, Κύριος Αναλυτής στο Ινστιτούτο Elcano, Καθηγητής στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, ο Πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ, Καθηγητής Λουκάς Τσούκαλης, ο κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Καθηγητής Δημήτρης Α. Σωτηρόπουλος, αλλά και ο δημοσιογράφος της εφημερίδας “ΤΑ ΝΕΑ”, Μιχάλης Μητσός.
Ανοίγοντας την συζήτηση, ο κ. Τσούκαλης ανέφερε πως η καταλανική κρίση αποτελεί ένα σημαντικό θέμα όχι μόνο για την Ισπανία – την αστάθεια του πολιτικού σκηνικού της οποίας αποδεικνύουν οι τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις μέσα σε τέσσερα χρόνια- αλλά και για ολόκληρη της Ευρώπη.
Από την πλευρά του, ο Καθηγητής Ιgnacio Molina υπογράμμισε πως το θέμα της Καταλονίας είναι μείζον για την Ισπανία, τόσο γιατί αποτελεί μία από τις πλουσιότερες περιοχές στην ΕΕ, όσο και επειδή διαθέτει και σημαντικό πληθυσμό, συγκρίσιμο με εκείνον ενός μικρού κράτους. Συμπλήρωσε, ωστόσο, λέγοντας πως η σημασία του “καταλανικού ζητήματος” διασχίζει τα σύνορα της χώρας καθώς συνδέεται και συνυπάρχει με μία σειρά σύγχρονων προβληματισμών, όπως είναι η φύση της σύγχρονης δημοκρατίας, η άνοδος του λαϊκισμού, ο ρόλος των social media και των fake news, καθώς και της ίδιας της πορείας της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Ο κ. Molina εξήγησε, ακόμη, πως υπάρχουν εσωτερικοί και εξωτερικοί παράγοντες που εξηγούν το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας. Μεταξύ αυτών, ανέφερε την δημιουργία “καταλανικής ταυτότητας” ήδη από την δεκαετία του 1980, αλλά και την διαδικασία της παγκοσμιοποίησης και της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Απαντώντας, δε, στο ερώτημα “γιατί μέχρι σήμερα το εγχείρημα για ανεξαρτησία στην Καταλονία έχει αποτύχει” ο Καθηγητής Molina ανέφερε ως εσωτερικούς παράγοντες “την φύση της εθνο-χωρικής σύγκρουσης” και την “τον τρόπο που αντέδρασε το ισπανικό κράτος”, ενώ ως διεθνείς παράγοντες κατονόμασε, μεταξύ άλλων, την απροθυμία των υπόλοιπων κρατών-μελών της ΕΕ να αμφισβητήσουν την ερμηνεία του Ισπανικού Συντάγματος, αλλά και τον φόβο τους απέναντι στη δημιουργία ενός “domino effect”, κυρίως στην Ανατολική Ευρώπη.
Ο Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Δημήτρης Α. Σωτηρόπουλος, παρέθεσε και ανέλυσε ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με τα αποτελέσματα των δημοψηφισμάτων που έχουν διεξαχθεί γύρω από το θέμα της ανεξαρτησίας της Καταλονίας. “Περίπου 1,6 – 2,1 εκατ. από τους 5,3 εκατ. ψηφοφόρους είναι υπέρ της ανεξαρτησίας” ανέφερε ο κ. Σωτηρόπουλος, προσθέτοντας παράλληλα ότι “παρότι τα κόμματα που είναι υπέρ της ανεξαρτησίας είναι ισχυρά, η πλειοψηφία δεν είναι υπέρ της ανεξαρτησίας”.
Ο κ. Σωτηρόπουλος ανέλυσε επίσης τις αιτίες ενδυνάμωσης του καταλανικού εθνικισμού μετά το 2010, στις οποίες περιλαμβάνονται η οικονομική κρίση, η περιστολή με απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ισπανίας αρμοδιοτήτων και ελευθερίων που είχαν απονεμηθεί στην περιφερειακή κυβέρνηση της Καταλονίας, η απόκλιση της ισπανικής από την καταλανική κοινή γνώμη και οι στρατηγική όξυνσης του προβλήματος εκ μέρους των εθνικιστικών κομμάτων της Καταλονίας.
Κατά τη διάρκεια της δημόσιας συζήτησης, τέλος, ο δημοσιογράφος της εφημερίδας “ΤΑ ΝΕΑ”, Μιχάλης Μητσός, ανέλυσε την σημερινή κατάσταση στην Ισπανία και τις προκλήσεις που αυτή φέρνει στο προσκήνιο τόσο σε επίπεδο πολιτικής και θεσμών, όσο και σε επίπεδο κοινωνικής συνοχής.
Διαβάστε επίσης το σχετικό άρθρο των International New York Times/ Kathimerini εδώ.
