Brazil 9 TsoukalisΈπειτα από μια πολύχρονη και βαθιά κρίση που δεν έχει κλείσει ακόμη τον κύκλο της, οι Ευρωπαίοι ψήφισαν τις τελευταίες τέσσερις μέρες τους αντιπροσώπους τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, χωρίς μεγάλο ενθουσιασμό, με σημαντικό ποσοστό αποχής που σε αρκετές χώρες πήρε μεγάλες διαστάσεις, και προφανή τη διάθεση σε αρκετές χώρες να τιμωρήσουν αυτούς που ασκούν εξουσία. Βοηθάει βεβαίως το ότι η ευρωπαϊκή ψήφος θεωρείται κάπως χαλαρή, εφόσον δεν εκλέγουμε κυβέρνηση, παρά την προσπάθεια των ευρωπαϊκών συνασπισμών των πολιτικών κομμάτων να συνδέσουν τις ευρωεκλογές με την επιλογή του νέου προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η άσκηση εξουσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο παραμένει κάτι απόμακρο και μάλλον ακατανόητο στους πιο πολλούς. Και αυτοί που την ασκούν στις Βρυξέλλες είναι συνήθως γκρίζοι σε μια εποχή που, άλλωστε, τα δημόσια πράγματα δεν ελκύουν λαμπερές προσωπικότητες.

Η Ευρώπη δεν είναι στα καλύτερά της, για να το πούμε ευγενικά. Η κρίση έχει λάβει χαρακτήρα υπαρξιακό: οι θεσμοί δοκιμάζονται, η αλληλεγγύη επίσης σε κοινωνίες ολοένα και περισσότερο εξατομικευμένες (πόσο μάλλον όταν η αλληλεγγύη καλείται να περάσει εθνικά σύνορα), ενώ οι αγορές δίνουν τον τόνο και η πολιτική προσπαθεί να προσαρμοστεί. Και είναι μια Ευρώπη διαιρεμένη, με μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των χωρών που την απαρτίζουν. Αλλιώς βιώνουν την κρίση οι Ελληνες και οι Ιταλοί, μια κρίση που έχει βεβαίως έντονα εθνικά στοιχεία στις δικές τους χώρες, αλλιώς οι Γάλλοι και οι Βρετανοί. Για ποια κρίση μιλάτε, ρωτάνε με απορία οι περισσότεροι Γερμανοί. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι τα αντι-συστημικά κόμματα δεν βρίσκουν μεγάλη ανταπόκριση στη Γερμανία, μια χώρα που λειτουργεί πλέον ως ισχυρός πόλος έλξης μεταναστών και μια χώρα που κρατάει σήμερα το τιμόνι στην Ευρώπη.

Η ψήφος διαμαρτυρίας υπήρξε έντονη σε πολλές χώρες, διαμαρτυρία που στρέφεται κατά των πολιτικών ηγεσιών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Μόνο που η διαμαρτυρία δεν έχει πάρει ακόμη τη μορφή μιας στοιχειωδώς συγκροτημένης, εναλλακτικής πολιτικής πρότασης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, εκφράζεται από το δεξιό άκρο του πολιτικού φάσματος: κόμματα εθνικιστικά, εντόνως αντι-ευρωπαϊκά, που θέλουν να γυρίσουν την ιστορία πίσω μερικές δεκαετίες. Γιατί προφανώς, δεν έμαθαν τίποτα. Και ψαρεύουν στα θολά νερά μιας λαϊκής δυσαρέσκειας που συνδέεται με την ανεργία και τις αυξανόμενες ανισότητες, τις μεγάλες αλλαγές που προκαλεί μια άναρχη παγκοσμιοποίηση, την αύξηση των μεταναστών και πολλά άλλα. Αλλά επειδή ακριβώς είναι εθνικιστές, θα δυσκολευτούν πολύ να συνεννοηθούν μεταξύ τους και το Ευρωκοινοβούλιο θα θυμίζει συχνά ζωολογικό κήπο.

Η διαμαρτυρία δεν μονοπωλείται από την ακροδεξιά. Ενισχύεται, αν και λιγότερο, η ριζοσπαστική αριστερά καθώς και καινούργια κόμματα με ανανεωτικό ή/και αντι-συστημικό χαρακτήρα. Το πώς θα ερμηνεύσουν τα μηνύματα της ευρωπαϊκής κάλπης τα φιλο-ευρωπαϊκά κόμματα που συνεχίζουν να αντιπροσωπεύουν τη μεγάλη πλειοψηφία, από τη λαϊκή κεντροδεξιά και τους φιλελεύθερους μέχρι τους σοσιαλδημοκράτες και τους πράσινους, θα φανεί στην πορεία. Αν εφησυχάσουν, η ευρωπαϊκή κρίση θα βαθύνει με απρόβλεπτες συνέπειες. Στα δικά μας τώρα, αυτοί που ζητάνε την ανατροπή οφείλουν να εξηγήσουν, μεταξύ άλλων, πώς μπορούν να αλλάξουν ριζικά τα πράγματα εδώ όσο η χώρα βασίζεται στη βοήθεια των εταίρων και οι ευρωπαϊκοί συσχετισμοί δυνάμεων είναι σαφώς εναντίον τους. Αυτήν την εξήγηση την οφείλουν σε όλους μας, για να αποφύγουμε τα πολύ χειρότερα.

ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ