Συνεχίζεται ο θόρυβος για τα μυστικά (;) σχέδια του πρώην υπουργού Οικονομικών Γ. Βαρουφάκη για σύστημα παράλληλων συναλλαγών και προετοιμασία για μετάβαση στη δραχμή. Ενώ η τεράστια βλάβη που προκάλεσαν οι χειρισμοί του κ. Βαρουφάκη στην ελληνική οικονομία δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί, στην προκειμένη περίπτωση η κριτική επικεντρώνεται σε λάθος σημείο. Βεβαίως οι συγκεκριμένοι σχεδιασμοί, όπως και η γενικότερη πορεία του κ. Βαρουφάκη, χαρακτηρίζονταν από λίαν επιλεκτική και πάντως περιορισμένη επαφή με την πραγματικότητα, αλλά δεν θα πρέπει να ψέξει κανείς την επεξεργασία εναλλακτικών σεναρίων που αποτελεί επιβεβλημένη διαδικασία για κάθε οργανισμό.
Στο σημερινό διεθνές περιβάλλον, το οποίο χαρακτηρίζεται από έντονα φαινόμενα αστάθειας, υψηλής αλληλεξάρτησης και εύθραυστων ισορροπιών, κράτη και μεγάλοι επιχειρηματικοί οργανισμοί σχεδιάζουν τη στρατηγική τους με στόχο την προώθηση των συμφερόντων και τη βελτίωση της θέσης τους στον διεθνή καταμερισμό ισχύος. Στο πλαίσιο αυτό, η επεξεργασία εναλλακτικών σεναρίων είναι απολύτως απαραίτητη. Πολλοί οργανισμοί μάλιστα έχουν δημιουργήσει ομάδες εργασίας (red team/blue team) για συστηματική κριτική στον κυρίαρχο τρόπο σκέψης και την επεξεργασία σεναρίων με στόχο την αποφυγή καταστάσεων groupthink (ομοιόμορφου τρόπου σκέψης, ενίοτε σε λανθασμένη κατεύθυνση).
Η χώρα μας όφειλε να έχει επεξεργαστεί σενάρια Grexit (για να διαχειριστεί τις όποιες συνέπειες), όπως είχαν πράξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Γερμανία και άλλοι εμπλεκόμενοι. Αλλά και πέραν της συγκεκριμένης κρίσης οφείλουμε να έχουμε επεξεργαστεί σχέδια για σειρά στρατηγικών τομέων και πιθανών εξελίξεων. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο φυσικών καταστροφών ή έκτακτης κατάστασης (π.χ., πανδημίας), υπάρχει σχετική επάρκεια καυσίμων, φαρμάκων και τροφίμων; Υπάρχει σχεδιασμός και προετοιμασία για την αύξηση της παραγωγής τροφίμων σε βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη βάση; Ή για τη διαχείριση συνεπειών κλιματικής αλλαγής για τον τουρισμό, τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία και τους υδάτινους πόρους; Υπάρχουν εναλλακτικοί σχεδιασμοί για τα κεντρικά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής; Ο κατάλογος των σχετικών ερωτημάτων και των πιθανών κρίσεων είναι αρκετά μακρύς. Με την πιθανή εξαίρεση των Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας, δεν φαίνεται να έχει γίνει η απαραίτητη προετοιμασία (μέσω ασκήσεων, μελετών, κ.λπ.) από τον υπόλοιπο δημόσιο τομέα. Πέραν της σημερινής κρίσης, η Ελλάδα, όπως άλλωστε και όλα τα κράτη, αναμένεται ότι θα αντιμετωπίσει στο μέλλον σημαντικές προκλήσεις για την εθνική ασφάλεια, την οικονομική ευημερία και την κοινωνική σταθερότητα. Για τον σκοπό αυτό απαιτείται η θεσμική δυνατότητα αξιολόγησης, σχεδιασμού και διαχείρισης: ποια είναι τα προβλήματα, προκλήσεις, αδυναμίες που θέλουμε να βρισκόμαστε σε 10 ή 25 χρόνια από σήμερα και πώς θα φθάσουμε εκεί. Χρειάζεται συνολικό στρατηγικό σχέδιο, το οποίο θα χαρακτηρίζεται από ευελιξία και θα αποτελεί αντικείμενο συνεχούς επεξεργασίας. Εδώ υπήρχε πάντοτε ένα σοβαρό θεσμικό κενό, καθώς απουσιάζει ένας φορέας χάραξης εθνικής στρατηγικής και διαχείρισης κρίσεων. Λύσεις χαμηλού κόστους και υψηλού δυνητικού οφέλους υπάρχουν. Υπάρχει όμως η πολιτική βούληση;
Πηγή: Καθημερινή