Τα Δυτικά Βαλκάνια αποτελούν προτεραιότητα για την εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν είναι λίγες οι φορές που η Ύπατη Εκπρόσωπος της, κ. Κάθριν Άστον,  έχει υπογραμμίσει τη σημασία που αποδίδει η Ευρώπη στην περιοχή, όπως συνέβη για παράδειγμα, κατά την διάρκεια της επίσκεψής της σε αυτή το Φεβρουάριο του 2011. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι, μάλιστα, πως – υπό την αιγίδα της Ένωσης – Σερβία και Κόσοβο αποφάσισαν στις αρχές Μαρτίου να ξεκινήσουν συζητήσεις για ζητήματα που άπτονται της καθημερινής ζωής των πολιτών και του ευρωπαϊκού προσανατολισμού τους.

Σε μία ιστορική συγκυρία για τα Δυτικά Βαλκάνια, λοιπόν, το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) διοργάνωσε από τις 9 ως τις 12 Μαρτίου 2011 εργαστήρι με τη συμμετοχή νέων Σέρβων και Κοσοβάρων-Αλβανών δημοσιογράφων μέσα στο πλαίσιο του «Early Warning Project». Η χρηματοδότηση προήλθε από το «International Alert» και το «EU Stability Instrument». Εταίροι του ΕΛΙΑΜΕΠ ήταν το Foreign Policy Club (Πρίστινα) και το Belgrade Fund for Political Excellence (Βελιγράδι). Βασικό θέμα συζήτησης ήταν ο ρόλος των ΜΜΕ στην πρόληψη συγκρούσεων και την οικοδόμηση της ειρήνης στην περίπτωση του Κοσόβου.

Ομιλητές

Κεντρικοί ομιλητές ήταν ο Αναπληρωτής Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, κ. Τηλέμαχος Χυτήρης, και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, κ. Jan Zielonka. Το εργαστήρι βασίστηκε κατά μείζονα λόγο σε ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα στους δημοσιογράφους.  Η εν λόγω συζήτηση πραγματοποιήθηκε σε έξι ξεχωριστές φάσεις υπό την καθοδήγηση των: κ. Στυλιανού Παπαθανασόπουλου (καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών), κ. Τάσου Τέλλογλου (δημοσιογράφου της εφημερίδας Καθημερινή) και κ. Astrid Reinprecht (διδακτορικής ερευνήτριας του European University Institute). Επίσης, των κ. Sonja Licht (προέδρου του Belgrade Fund for Political Excellence), κ. Ιωάννη Αρμακόλα (λέκτορα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και ερευνητή του ΕΚΕΜ) και του κ. Augustin Palokaj (απεσταλμένου της εφημερίδας Koha Ditore στις Βρυξέλλες).

Κύρια θέματα – συμπεράσματα των συζητήσεων

Οι δημοσιογράφοι που συμμετείχαν στο εργαστήριο εστίασαν στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην καθημερινή τους εργασία. Τα προβλήματα αυτά έχουν δύο σκέλη, καθώς αφορούν τόσο τη σωματική τους ασφάλεια που σε κάποιες περιπτώσεις τίθεται σε κίνδυνο όσο και τον περιορισμό που υφίστανται από τις οδηγίες των αρχισυντακτών και διευθυντών τους καθώς και των ιδιοκτητών ΜΜΕ. Παράλληλα, οι περισσότερες συμμετέχοντες έθιξαν το θέμα της ανεξαρτησίας των ΜΜΕ σε Σερβία και Κόσοβο αναγνωρίζοντας ως επιτακτική την αλλαγή του πλαισίου λειτουργίας τους.

Αναγνώρισαν, επίσης, την κρίση που διέρχεται σήμερα η ποιοτική δημοσιογραφία αλλά εξετίμησαν ότι σοβαρά πολιτικά μηνύματα μπορούν να μεταφερθούν όχι μόνον μέσα από εμπεριστατωμένες αναλύσεις και ρεπορτάζ αλλά και από προγράμματα ψυχαγωγίας. Τέλος, το θέμα εκείνο που οδήγησε στη διατύπωση συγκρουόμενων θέσεων ήταν αυτό των προκαταλήψεων στην κάλυψη ζητημάτων «εθνικής ευαισθησίας», καθώς κάποιοι από τους δημοσιογράφους σημείωσαν πως η τραυματική μνήμη δε μπορεί να αγνοείται ενώ άλλοι έκαναν λόγο για ανάγκη συγγραφής κειμένων που δεν περιστρέφονται γύρω από το παρελθόν αλλά βλέπουν προς το μέλλον.

Σχεδιασμός περαιτέρω συνεργασίας

Το εργαστήρι που διοργανώθηκε από το ΕΛΙΑΜΕΠ δεν είχε, ωστόσο, μοναδικό σκοπό την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ Σέρβων και Κοσοβάρων – Αλβανών δημοσιογράφων για μία διάρκεια τριών ημερών αλλά τη δημιουργία δικτύου συνεργασίας τους από εδώ και στο εξής. Μέσα το πλαίσιο αυτό, οι δημοσιογράφοι που συμμετείχαν πρόκειται να εργαστούν σε ομάδες εκπροσωπώντας και τις δύο πλευρές, ώστε να πραγματοποιήσουν έρευνα πάνω σε ένα θέμα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, όπως για παράδειγμα η περιφερειακή συνεργασία, η διαφθορά, η διαπολιτισμική εκπαίδευση και η καθημερινή ζωή στη Μιτρόβιτσα.  Έτσι, στις αρχές Μαΐου  αναμένεται η δημοσίευση οκτώ περίπου άρθρων που θα φέρουν την υπογραφή από κοινού ενός Σέρβου και ενός Κοσοβάρου-Αλβανού δημοσιογράφου στην ιστοσελίδα του ΕΛΙΑΜΕΠ.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνείτε με τον  Δρα. Γιώργο Τζογόπουλο, μεταδιδακτορικό υπότροφο του Ιδρύματος Μποδοσάκη.

Δείτε το πρόγραμμα της συνάντησης και τον κατάλογο των συμμετεχόντων.