Στα πλαίσια του προγράμματος έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα οι εξής δράσεις:

 

  • Αρχική συνάντηση στην Σόφια, Βουλγαρία στις 30-31 Μαρτίου 2017. Στην συνάντηση συζητήθηκαν οι στόχοι, οι δράσεις και τα παραδοτέα του προγράμματος, καθώς και οι ευθύνες των εταίρων. Για περισσότερες πληροφορίες εδώ.
  • Μία επίσκεψη μελέτης στην Ρώμη, Ιταλία, στις 16-19 Μαΐου 2017. Το ΕΛΙΑΜΕΠ συμμετείχε με μία ομάδα 8 εκπροσώπων από ένα ευρύ πεδίο των ενδιαφερομένων μερών: την Δρ Ρόζα Βασιλάκη, υπεύθυνη του προγράμματος INTEGRA • την Δρ Ναντίνα Χριστοπούλου και την υποψήφια διδάκτωρ κ. F. Dilara Demir από την ΜΕΛΙΣΣΑ – Δίκτυο Μεταναστριών • την Δρ Ελένη Ζάχου, συντονίστρια εκπαίδευσης στην ανοιχτή δομή φιλοξενίας του Ελαινώνα • την Δρ Εύχαρι Μάσχα, εργαζόμενη της Υπηρεσίας Ασύλου • την υποψήφια διδάκτορα κ. Αναστασία Παπακωνσταντίνου, εργαζόμενη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες • τον υποψήφιο διδάκτορα κ. Παναγιώτη Συριόπουλο, σύμβουλο πολιτικής του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ • και η κ. Aya Burweila, σύμβουλο πολιτικής στη ΜΚΟ SOLIDARITY NOW.

                            

Η επίσκεψη ξεκίνησε με ένα διεθνές σεμινάριο που παρουσίασε το Ιταλικό σύστημα υποδοχής και ενσωμάτωσης των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων. Πραγματοποιήθηκαν επίσης οι κάτωθι επισκέψεις σε τέσσερις εγκαταστάσεις για μια πληρέστερη εικόνα του Ιταλικού συστήματος υποδοχής και ενσωμάτωσης των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων:

  1. CAS, Κέντρο Προσωρινής Υποδοχής, Via Staderini, όπου η ομάδα ξεναγήθηκε ώστε να αποκτήσει κατανόηση του συστήματος των Κέντρων Πρώτης Υποδοχής στην Ιταλία. Μαζί με την παρουσίαση των υποδομών, η ομάδα είχε την ευκαιρία να συζητήσει με το προσωπικό για τις υπηρεσίες υποδοχής και ενσωμάτωσης που παρέχονται από τις δομές του CAS.
  2. SPRAR, Υπηρεσία Σύστηματος Προστασίας για Αιτούντες Άσυλο και για τους Πρόσφυγες, όπου η ομάδα ξεναγήθηκε σε δύο κέντρα που τελούν υπό την αιγίδα του, την δομή Casa Giorgia και την δομή S. Bernardo, ενώ δόθηκε στην ομάδα η ευκαιρία να συζητήσει την αρχιτεκτονική του συστήματος SPRAR ως δικτύου τοπικών θεσμών που αναλαμβάνουν την πρακτική εφαρμογή των προγραμμάτων υποδοχής για τους ανθρώπους που έχουν εξαναγκαστεί σε φυγή από τις πατρίδες τους. Στο πλαίσιο του SPRAR, οι τοπικοί θεσμοί, σε συνεργασία με τον τομέα του εθελοντισμού, αναλαμβάνουν ενταξιακές δράσεις και πρωτοβουλίες που υπερβαίνουν τα στενά πλαίσια της κάλυψης των βασικών αναγκών, όπως η τροφή και η στέγαση, παρέχοντας συμπληρωματικές υπηρεσίες, όπως νομική υποστήριξη και κοινωνική καθοδήγηση, καθώς και την ανάπτυξη προγραμμάτων με στόχο την προώθηση της κοινωνικο-οικονομικής ένταξης και ενσωμάτωσης.
  3. Programma Integra, το πρόγραμμα του Δήμου της Ρώμης για την μετανάστευση, το άσυλο και την κοινωνική ενσωμάτωση. Το Πρόγραμμα Integra είναι ένας συνεταιρισμός που στοχεύει στην ανάπτυξη της κοινωνικής ενσωμάτωσης των μεταναστών και των προσφύγων παρέχοντας υπηρεσίες νομικής υποστήριξης, συμβουλευτικής και πολιτισμικής διαμεσολάβησης, μαθήματα Ιταλικής γλώσσας και επαγγελματική κατάρτιση.
  4. Ciofs – Fp Lazio: έναν εκπαιδευτικό οργανισμό από την Σαλεσία, το εκπαιδευτικό μοντέλο του οποίου εμπνέεται από την παιδαγωγική του Don Bosco. Μαζί με την επίσκεψη, η ομάδα είχε την ευκαιρία να συζητήσει το πρόγραμμα O.R.F.E.O. Occupazione per Rifugiati: Formazione, Empowerment, Opportunità (Occupation for refugees: Training, Empowerment, Opportunities) και να συναντήσει μία από τις επωφελούμενες του προγράμματος.

 

Η ομάδα συναντήθηκε μετά το πέρας της επίσκεψης και χαρτογράφησε μια σειρά από καλές πρακτικές που μπορούν να μεταφερθούν στο ελληνικό πλαίσιο και οι οποίες συνοψίζονται ως εξής:

 

  • Η Ελλάδα θα πρέπει να εξετάσει το Ιταλικό σύστημα παρακολούθησης των εκπαιδευτικών αναγκών ώστε να σχεδιάσει και να αναπτύξει δράσεις επαγγελματικού προσανατολισμού τόσο για τους πρόσφυγες όσο και για τους αιτούντες άσυλο καθώς αναμένεται η απόφαση γύρω από το αίτημά τους.
  • Οι σχέσεις που έχουν αναπτύξει τα κέντρα SPRAR και CAS με τις γειτονιές στις οποίες βρίσκονται – αυτές οι σχέσεις καλής γειτονίας θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια καλή πρακτική σε ότι αφορά τις Ελληνικές εγκαταστάσεις και τις σχέσεις τους με τις περιβάλλουσες κοινότητες, κυρίως με γνώμονα την μελλοντική ενσωμάτωση των προσφύγων.
  • Προγράμματα γλώσσας και κατάρτισης όπως το “Programma Integra’ αποτελούν καλές πρακτικές που θα πρέπει το Ελληνικό κράτος να υιοθετήσει και να εφαρμόσει το συντομότερο δυνατό.
  • Τα προγράμματα εκμάθησης γλώσσας θα πρέπει να παρέχονται στο πρωιμότερο δυνατό στάδιο μετά την άφιξη και θα πρέπει να συντονίζονται από το κράτος. Ακολουθώντας το παράδειγμα του CAS στην Ιταλία, μικρά αλλά οργανωμένα μαθήματα γλώσσας θα μπορούσαν να παρέχονται στους καταυλισμούς και τα hotspots ώστε να παράσχουν βασικές γλωσσικές δεξιότητες στα Ελληνικά.

 

  • Μία επίσκεψη μελέτης στην Βαρκελώνη, Ισπανία, στις 12-14 Ιουλίου 2017. Το ΕΛΙΑΜΕΠ συμμετείχε με μια πενταμελή ομάδα που αποτελούνταν από: την Δρ Ρόζα Βασιλάκη, υπεύθυνη του προγράμματος INTEGRA • την Δρ Ναντίνα Χριστοπούλου και την υποψήφια διδάκτωρ κ. F. Dilara Demir από την ΜΕΛΙΣΣΑ – Δίκτυο Μεταναστριών • την Δρ Ελένη Ζάχου, συντονίστρια εκπαίδευσης στην ανοιχτή δομή φιλοξενίας του Ελαινώνα • την Δρ Εύχαρι Μάσχα, εργαζόμενη της Υπηρεσίας Ασύλου.

                                   

Κατά την διάρκεια της πρώτης μέρας, ένα διεθνές σεμινάριο παρουσίασε το εθνικό σύστημα υποδοχής και ενσωμάτωσης μαζί με τα δράση και τις αρμοδιότητες των διαφορετικών θεσμών δηλαδή της Ισπανικής κυβέρνησης (Spanish Government Representative’s Office), των Καταλονικών Αρχών (General Direction for Immigration of the Catalan Government) και των δήμων. Ένα δεύτερο σεμινάριο στο Πανεπιστήμιο Autonomous University of Barcelona παρουσίασε το σύστημα του πρώτου προσανατολισμού, τα προγράμματα κατάρτισης που προσφέρονται στους πρόσφυγες και στους αιτούντες άσυλο στην πρώτη φάση – δηλαδή την εκμάθηση της γλώσσας, την εξοικείωση με το περιβάλλον, τα ομαδικά μαθήματα για τον πρώτο προσανατολισμό στην πόλη και την κοινωνία υποδοχής, την οικονομία, την κατάρτιση με στόχο την κοινωνικο-εργασιακή ενσωμάτωση, δηλαδή τις ευκαιρίες για πρακτική, μαθητεία και απόκτηση εμπειρίας σε διαφορετικούς θεσμούς και οργανισμούς. Επίσης πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις σε τρεις δομές για να αποκτήσει η ομάδα μια πληρέστερη εικόνα των υποδομών στις οποίες λαμβάνει χώρα η προσπάθεια υποδοχής και ενσωμάτωσης:

 

  1. Casa Bloc, κέντρο υποδοχής που διοικείται από τρείς ΜΚΟ που εφαρμόζουν το εθνικό πρόγραμμα ένταξης για τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο (Red Cross, Accem and CEAR-CCAR)

 

  1. ‘Peu del Funicular’, κέντρο υποδοχής που διοικείται από την Καταλανική Επιτροπή για τους πρόσφυγες (Catalan Commission for Refugees) και καλύπτει τις βασικές ανάγκες καθώς και μια συνολική υποστήριξη στους αιτούντες άσυλο μαζί με δράσεις κατάρτισης και προσανατολισμού.

 

  1. Διαμερίσματα υποδοχής στο campus του πανεπιστημίου Autonomous University of Barcelona. Το σχήμα αυτό προσφέρει μαζί με την στέγαση στην δυνατότητα εγγραφής και φοίτησης σε πανεπιστημιακά προγράμματα καθώς ταυτόχρονα προσφέρει την δυνατότητα στην ευρύτερη κοινότητα να συμμετάσχει στην υποστήριξη των προσφύγων μέσω προγραμμάτων εθελοντισμού.

 

Η ομάδα συναντήθηκε μετά το πέρας της επίσκεψης και χαρτογράφησε μια σειρά από καλές πρακτικές που μπορούν να μεταφερθούν στο ελληνικό πλαίσιο και οι οποίες συνοψίζονται ως εξής:

  • Εκστρατείες και στρατηγικές κατά της δυσφήμισης: πρόκειται για μια εξαιρετική πρακτική για την αποδόμηση των αρνητικών αναπαραστάσεων και στερεοτύπων σε σχέση με τους πρόσφυγες και γενικότερα την πολιτισμική διαφορά. Προσφέρει επίσης αντεπιχειρήματα στις εκστρατείες δυσφήμισης των ακρο-δεξιών και ξενοφοβικών ομάδων και πολιτικών σχεδιασμών. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την αποδόμηση λανθασμένων εντυπώσεων στο εσωτερικό της προσφυγικής κοινότητας, κυρίως σε σχέση με το άσυλο, την ενθάρρυνση για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και των κινήτρων σχετικά με την ένταξη των παιδιών στο σχολικό σύστημα. Πολλοί πρόσφυγες λανθασμένα οδηγήθηκαν στην εντύπωση ότι η ένταξη των παιδιών στο σχολείο θα εμποδίσει τον στόχο της μετεγκατάστασής τους σε άλλη, Δυτικο-ευρωπαϊκή χώρα, αποκλείοντας έτσι τον εαυτό τους από την απόλαυση των δικαιωμάτων που παρέχονται στους αιτούντες άσυλο, παρακωλύοντας την προσπάθεια της εφαρμογής του οικουμενικού δικαιώματος των παιδιών στην εκπαίδευση, και εμποδίζοντας την ίδια την δική τους ένταξη στην ελληνική κοινωνία.
  • Το σχήμα των μεντόρων αποτελεί επίσης μια εξαιρετική πρακτική καθώς επιτρέπει στους πρόσφυγες να εξοικειωθούν με την τοπική κοινωνία και κουλτούρα, προσφέρει προσανατολισμό σε σχέση με την καθημερινή ζωή αλλά δίνει και την δυνατότητα στην τοπική κοινότητα – μέσω των μεντόρων και της κοινωνικής αλληλόδρασης με τα μέλη της τοπικής κοινωνίας – να αναπτύξουν δεσμούς και να αποκτήσουν μια βαθύτερη κατανόηση της κουλτούρας των προσφύγων.
  • Το ζευγάρωμα των προσφύγων με εθελοντές από την γειτονιά με στόχο την εξάσκηση της γλώσσας. Πέραν του προφανούς οφέλους της εξάσκησης της γλώσσας, αυτή η πρακτική επιτρέπει στους πρόσφυγες να αναπτύξουν δεσμούς με την κοινωνία υποδοχής, αμβλύνει τις συνέπειες της ιδρυματοποίησης που αναπτύσσονται όταν κανείς διαβιώνει υπό το καθεστώς εξάρτησης, καθώς και εξοικειώνει τον τοπικό πληθυσμό με τους πρόσφυγες και τις οικογένειές τους.

 

  • Ένα σεμινάριο εκπαίδευσης εκπαιδευτών στην Σόφια, Βουλγαρία μεταξύ 29 Νοεμβρίου-1 Δεκεμβρίου 2017. Η Δρ Ρόζα Βασιλάκη, υπεύθυνη του προγράμματος INTEGRA και η Δρ Ελένη Ζάχου, συντονίστρια εκπαίδευσης στην ανοιχτή δομή φιλοξενίας του Ελαινώνα παρακολουθήσαν το σεμινάριο. Το σεμινάριο εστίασε στην κατάρτιση διαμέσου της μεταφοράς της εμπειρίας και της εξειδίκευσης του Ιταλικού και Ισπανικού παραδείγματος στους συμμετέχοντες από την Ελλάδα, την Βουλγαρία και την Μάλτα. Για περισσότερες πληροφορίες εδώ.