Η ταχύτητα με την οποία θα εμβολιαστεί ο πληθυσμός του πλανήτη θα σηματοδοτήσει την έξοδο από την ύφεση της πανδημίας που βιώνουμε σε παγκόσμιο επίπεδο. Όπως επισημάνθηκε στην προηγούμενη ανάρτηση μας, η κατανομή των δόσεων στην ΕΕ δεν επηρεάζεται από την οικονομική ισχύ του κάθε κράτους μέλους. Ισχύει όμως το ίδιο σε παγκόσμιο επίπεδο;
Προκειμένου να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα συλλέξαμε τα διαθέσιμα δεδομένα για τις κατοχυρώσεις (προ-αγορές) δόσεων εμβολιασμών για 53 χώρες παγκοσμίως και για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, οι χώρες μπορούν να κατανεμηθούν ανάλογα με την εισοδηματική τους κατάσταση, σε χώρες υψηλού εισοδήματος, υψηλού-μεσαίου εισοδήματος, χαμηλού-μεσαίου εισοδήματος και χαμηλού εισοδήματος.
Στο παραπάνω γράφημα προσαρμόσαμε τα δεδομένα στον πληθυσμό της εκάστοτε χώρας και παρουσιάζουμε το μέσο όσο των κατοχυρωμένων δόσεων των εμβολίων ανά 1.000 κατοίκους (δεν περιλαμβάνονται χώρες χαμηλού εισοδήματος καθώς δεν υπήρχαν διαθέσιμα δεδομένα). Προκαλεί εντύπωση το γεγονός πως οι χώρες υψηλότερου εισοδήματος και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν προχωρήσει σε συμφωνίες με τις εταιρίες για πολύ μεγαλύτερο αριθμό δόσεων από αυτόν που αναλογεί στον πληθυσμό τους.
Συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συνάψει συμφωνίες για περισσότερες από 3.500 δόσεις ανά 1.000 κατοίκους και οι χώρες υψηλού εισοδήματος έχουν συνάψει συμφωνίες για περισσότερες από 2.500 δόσεις ανά 1.000 κατοίκους. Απεναντίας, οι χώρες μεσαίου-υψηλού και μεσαίου-χαμηλού εισοδήματος έχουν συνάψει συμφωνίες για λιγότερες από 700 δόσεις ανά 1.000 κατοίκους, μερίδιο το οποίο ασφαλώς δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς πως συνήθως είναι απαραίτητες δύο δόσεις για τη θωράκιση από την ασθένεια.
Από τα παραπάνω προκύπτει πως η αγοραστική και διαπραγματευτική δύναμη των χωρών, ως προς τη δυνατότητά τους να αποκτήσουν εμβόλια, πρέπει να συσχετίζεται με την οικονομική ισχύ της κάθε χώρας. Μάλιστα, οι χώρες μεσαίου εισοδήματος εφαρμόζουν άλλες στρατηγικές προκειμένου να εξασφαλίσουν τις αναγκαίες δόσεις. Για παράδειγμα, χώρες με ισχυρή παραγωγική υποδομή, όπως η Ινδία και η Βραζιλία, διαπραγματεύονται κατοχυρώσεις εμβολίων συμμετέχοντας στην παρασκευή τους, ενώ άλλες χώρες προσφέρουν πόρους για κλινικές δοκιμές. Απεναντίας, οι χώρες χαμηλού εισοδήματος χωρίς υψηλή παραγωγική δυνατότητα υστερούν στις σχετικές διαπραγματεύσεις.