Δημοσιεύτηκε νέα μελέτη με τίτλο: «Από την Ακινησία στο Άλμα προς τη Δημοσιονομική Ένωση: Στόχοι, Λειτουργία, Όρια και Φιλοδοξία του Προϋπολογισμού της ΕΕ». Η μελέτη εκπονήθηκε μετά από σχετική ανάθεση της Τράπεζας της Ελλάδος στο ΕΛΙΑΜΕΠ, στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Δημοσιονομική Πολιτική στην ΕΕ».
Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου και βασικός συγγραφέας της μελέτης είναι ο Καθηγητής Αχιλλέας Μητσός, Ειδικός Σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ. Ο Επικ. Καθηγητής Δημήτρης Κατσίκας, Επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Ελληνικής και Ευρωπαϊκής Οικονομίας του ΕΛΙΑΜΕΠ, είχε την ευθύνη της ανάλυσης των εξελίξεων γύρω από την νομισματική ένωση. Ο Δρ. Γιάννης Δούκας συνεισέφερε στο έργο με τη συλλογή και επεξεργασία των στατιστικών στοιχείων.
Σκεπτικό και περιγραφή της μελέτης
Η μεγάλη ιδιορρυθμία της ευρωπαϊκής μακροοικονομικής πολιτικής δεν έγκειται μόνο στην ανισορροπία μεταξύ της άσκησης, στο επίπεδο της Ε.Ε., της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, αλλά και στο ότι η κεντρική δημοσιονομική πολιτική ασκείται λιγότερο μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ και, περισσότερο, μέσω ρυθμιστικών αποφάσεων, οι οποίες λαμβάνονται μεν στο ευρωπαϊκό επίπεδο, υλοποιούνται όμως μέσω των εθνικών (ή/και περιφερειακών) προϋπολογισμών.
Πολλοί ήταν εκείνοι που ανέμεναν ότι η μεγάλη οικονομική κρίση της δεκαετίας του 2010 θα οδηγούσε στην ενίσχυση της άμεσης, ρητής ενωσιακής δημοσιονομικής πολιτικής, με μεγαλύτερο προϋπολογισμό και κυρίως, προϋπολογισμό που θα επέτρεπε να ασκούνται μέσω αυτού όλες οι λειτουργίες ενός κλασικού προϋπολογισμού, όπως η αποδοτικότερη κατανομή πόρων, η αναδιανομή όχι μόνο σε κρατικό, αλλά και σε ατομικό επίπεδο, και, βέβαια, ο μεγάλος απών – η σταθεροποιητική λειτουργία.
Αντ’ αυτού, αντιμετωπίστηκαν μεν οι μείζονες συνέπειες της κρίσης, σχεδόν αποκλειστικά όμως με τη μεταβολή των εθνικών μέτρων αντιμετώπισής της, έστω και αν αυτά επιβλήθηκαν «άνωθεν». Οι κανόνες ως προς την άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής στο εσωτερικό των χωρών έγιναν αυστηρότεροι, καθολική η υποχρέωση εφαρμογής τους, στενότερη και αποτελεσματικότερη η παρακολούθηση της υλοποίησής τους. Σε κάθε περίπτωση όμως, τα μέτρα που προβλέφθηκαν παρέμειναν πάντοτε εθνικά, παρόλο που η επιλογή των μέτρων αυτών δεν έγινε σε εθνικό επίπεδο, αλλά στο επίπεδο της Ε.Ε.
Βασική επιδίωξη της μελέτης είναι η καταγραφή, η ανάλυση και η αποτίμηση όσων έγιναν και όσων ίσως θα μπορούσαν να γίνουν σε σχέση με το περιεχόμενο, αλλά και με τη διακυβέρνηση της δημοσιονομικής πολιτικής της ΕΕ, αλλά και η εκτίμηση των μακροοικονομικών και αναδιανεμητικών επιπτώσεων των μεταβολών αυτών, στο πλαίσιο της μείζονος κρίσης της ΕΕ και των θεσμικών μεταβολών που συνδέονται με ιστορικής σημασίας γεγονότα, όπως η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου.