Η πανδημία της Covid-19 προκάλεσε μια εξαιρετικά ισχυρή αντίδραση στον κρατικό μηχανισμό και οδήγησε στην εισαγωγή κρίσιμων μεταρρυθμίσεων στο εγχώριο διοικητικό σύστημα. Στο επίκεντρο βρέθηκε η ικανότητα και η ετοιμότητα της δημόσιας διοίκησης να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις διαχείρισης της πανδημίας και να υποστηρίξει τα μέτρα πολιτικής για την αντιμετώπιση των συνεπειών της. Το παρόν κείμενο πολιτικής διερευνά τις επιπτώσεις της πανδημίας στη δημόσια διοίκηση με αναφορά σε έξι παραμέτρους: τον τρόπο λήψης των αποφάσεων και άσκησης πολιτικής, την οργάνωση των κυβερνητικών-διοικητικών δομών και οργάνων, τις διοικητικές διαδικασίες, το ανθρώπινο δυναμικό, την παροχή των υπηρεσιών και τη δημόσια επικοινωνία. Τα ευρήματα αναδεικνύουν ορισμένες θετικές μεταβολές στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του διοικητικού συστήματος προς την κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού και της «από-γραφειοκρατικοποίησης». Ωστόσο, ο ρυθμός και η κλίμακα της αλλαγής ποικίλλουν. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ατζέντα του ψηφιακού μετασχηματισμού του δημόσιου τομέα και στην ενίσχυση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Κρίσιμες διοικητικές διαδικασίες ψηφιοποιήθηκαν και απλουστεύτηκαν, νέες διευθετήσεις υιοθετήθηκαν ως προς τους όρους απασχόλησης του προσωπικού, ενώ η αξιοποίηση νέων τεχνολογικών δυνατοτήτων είχε εν πολλοίς θετικό αντίκτυπο στην παροχή των δημόσιων υπηρεσιών και στη σχέση κράτους-πολιτών. Ωστόσο, η ενίσχυση του συγκεντρωτικού χαρακτήρα των διαδικασιών λήψης των αποφάσεων πολιτικής, σε συνδυασμό με την συχνή χρήση ειδικών διαδικασιών για την επιτάχυνση των αποφάσεων, λόγω του επείγοντος χαρακτήρα των συνεπειών της πανδημίας, κατέδειξε παράλληλα ζητήματα δημοκρατικού ελέγχου, διαφάνειας και ακεραιότητας στην κυβερνητική και διοικητική δράση, ενώ κριτική ασκήθηκε και ως προς τις πιθανές αρνητικές συνέπειες των περιοριστικών μέτρων στις ατομικές ελευθερίες και τα δικαιώματα των πολιτών. Κρίσιμα ερωτήματα και προκλήσεις στην μετά-covid εποχή παραμένουν αφενός η ενίσχυση της «ανθεκτικότητας» και αξιοπιστίας του διοικητικού μηχανισμού απέναντι σε μελλοντικές κρίσεις και αφετέρου η ενσωμάτωση των μέτρων της πανδημίας σε μια πιο μακροπρόθεσμη ατζέντα διοικητικής μεταρρύθμισης.
Το Κείμενο Πολιτικής υπογράφει η Μαντώ Λαμπροπούλου, Ερευνήτρια του ΕΛΙΑΜΕΠ, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης ΕΚΠΑ. Μπορείτε να το διαβάσετε εδώ (στα Αγγλικά).