Οι αυξανόμενες φιλοδοξίες της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας αντανακλώνται καλύτερα στον νεόφερτο προσανατολισμό της προς την Αφρική. Τα τελευταία χρόνια, ένα ενδιαφέρον μοτίβο στην εξωτερική πολίτικη της Τουρκίας είναι οι αναφορές στην αποικιακή κληρονομιά των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Αυτά τα αντιαποικιακά επιχειρήματα έχουν χρησιμοποιηθεί από την Τουρκία για να υπονομεύσουν την επιρροή δυτικών δυνάμεων σε χώρες της Αφρικής, όπως στην περίπτωση της Γαλλίας στο Μάλι μετά το πραξικόπημα του 2020. Όπως δείχνει η εργασία, η Τουρκία χρησιμοποίησε το αντί-αποικιακό λόγο για να εκμεταλλευτεί τα υποβόσκοντα αντιαποικιακά αισθήματα, να αμφισβητήσει την πολιτική και οικονομική δύναμη των δυτικών δυνάμεων, να απεικονίσει τον εαυτό της ως «αντι-αποικιακό» σύμμαχο, και τελικά, να εξασφαλίσει μια ισχυρή τουρκική παρουσία στο Μάλι και την ευρύτερη περιοχή. Προκειμένου να καταπολεμήσει την αυξανόμενη τουρκική επιρροή, η ΕΕ πρέπει να προωθήσει την ίση και δίκαιη συνεργασία ΕΕ-Αφρικής, να χρησιμοποιήσει την ήπια ισχύ της για να βοηθήσει την πολιτική και οικονομική ανάπτυξη της Αφρικής, και να κινητοποιήσει κράτη μέλη χωρίς αποικιακό παρελθόν.
- Από την άνοδό της στην εξουσία το 2002, η κυβέρνηση του Ερντογάν έχει βελτιώσει τις σχέσεις της Τουρκίας με την Αφρική. Συγκεκριμένα, η Τουρκία επεδίωξε να διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο στο Σαχέλ μέσω τόσο της συμμετοχής της σε περιφερειακές στρατιωτικές επιχειρήσεις όσο και της σύναψης ισχυρότερων οικονομικών και πολιτιστικών σχέσεων.
- Ένα από τα εργαλεία που έχει χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση του ΑΚΡ για να προωθήσει τους στόχους της στην Αφρική είναι ο αντιαποικιακός λόγος, ο όποιος υπογραμμίζει την αποικιακή κληρονομιά των κρατών μελών της ΕΕ και συμβαδίζει με τον ενισχυόμενο μετα-αποικιακό της λόγο στο εθνικό επίπεδο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πρακτικής είναι οι τουρκικές προσπάθειες υπονόμευσης της γαλλικής επιρροής στο Μάλι μετά το πραξικόπημα του 2020.
- Ο πρόεδρος Ερντογάν έχει χρησιμοποιήσει επιδέξια τον αντιαποικιακό λόγο, για να εκμεταλλευτεί τα μετα-αποικιακά συναισθήματα κατά της Γαλλίας και να παρουσιάσει τη Γαλλία ως «προβοκάτορα που υποκινεί την εγχώρια βία», ενώ ταυτόχρονα απεικονίζει την Τουρκία ως «ισότιμο και δίκαιο εταίρο».
- Η Τουρκία χρησιμοποιεί μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και την κοινή θρησκεία για να υποστηρίξει την επέκταση της στο Σαχέλ, το Μάλι, και να τροφοδοτήσει τα αντι-αποικιακά επιχειρήματα της.
- Η ΕΕ πρέπει να αναζωογονήσει την δέσμευσή της στο Μάλι και το Σαχέλ, και να αξιοποιήσει τις τρέχουσες πολιτικές συνθήκες και τα κράτη μέλη χωρίς αποικιακό παρελθόν (π.χ. την Ελλάδα).
- Η ΕΕ πρέπει να προωθήσει τη ίση και δίκαιη συνεργασία ΕΕ-Αφρικής, να χρησιμοποιήσει την ήπια ισχύ της, για να βοηθήσει την πολιτική και οικονομική ανάπτυξη της Αφρικής, και να συμπεριλάβει περισσότερους αφρικανικούς θεσμούς στη λήψη αποφάσεων.
Το Κείμενο Πολιτικής υπογράφουν ο Ιωάννης Ν. Γρηγοριάδης, Κύριος Ερευνητής, Επικεφαλής Προγράμματος Τουρκίας του ΕΛΙΑΜΕΠ, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μπίλκεντ και ο Δαβίδ Α. Φουσίεκ, Βοηθός Ερευνητής στο Πρόγραμμα Τουρκίας του ΕΛΙΑΜΕΠ, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Ουτρέχτης. Διαβάστε το εδώ (στα Αγγλικά).