Η 20η Ιουνίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, σε μία προσπάθεια να τιμηθεί το ψυχικό σθένος εκατομμυρίων προσφύγων και εσωτερικά εκτοπισμένων ανά τον κόσμο, πολλοί εκ των οποίων αναγκάζονται να καταφύγουν σε ένα επικίνδυνο θαλάσσιο ταξίδι αναζητώντας διαφυγή από τις συγκρούσεις και τις διώξεις.
Τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες είναι αποκαλυπτικά της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί μέσα στα τελευταία χρόνια, με την τελευταία μάλιστα έκθεσή της να αναφέρει πως ο αριθμός προσφύγων και εσωτερικά εκτοπισμένων ανέρχεται σήμερα σε 70 εκατομμύρια. Την ίδια ώρα, από το 2014 μέχρι και το 2018, υπολογίζεται πως περίπου 17.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους ή/και αγνοούνται στη Μεσόγειο θάλασσα.
Η Ελλάδα
Η Ελλάδα αποτέλεσε και αποτελεί βασική πύλη εισόδου για πρόσφυγες και μετανάστες όχι μόνο ως χώρα διέλευσης αλλά πλέον και προορισμού. 10.700 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν φτάσει δια θαλάσσης στην Ελλάδα μέχρι στιγμής φέτος, ενώ 39 έχουν χάσει τη ζωή τους κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού.
Παρά την προσφυγική κρίση του 2015, που ανέδειξε την ανάγκη για νόμιμους τρόπους εισόδου στις χώρες της ΕΕ, οι πρόσφυγες και μετανάστες εξακολουθούν να έρχονται αντιμέτωποι με πολλαπλά και συνεχώς αυξανόμενα εμπόδια στην αναζήτηση προστασίας. Τα εμπόδια αυτά αλλά και προτάσεις πολιτικής για την αντιμετώπιση των ανθρώπων εν κινήσει καταγράφει, ερευνά και αναλύει το ΕΛΙΑΜΕΠ τα τελευταία χρόνια, φροντίζοντας η φωνή των προσφύγων και μεταναστών να έχει κεντρικό ρόλο στην έρευνα που διεξάγει.
Πώς διαμορφώνεται ένα προσφυγικό και μεταναστευτικό ταξίδι και ποιος ο ρόλος της Ελλάδας σε αυτό (IRMA); Ποιες διαδρομές διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης και κυρίως ποιοι οι παράγοντες που ώθησαν τους πρόσφυγες στο πέρασμα και όχι παραμονή στην Ελλάδα (Crossing the Mediterranean sea by boat, MEDMIG); Πώς αξιολογείται και εφαρμόζεται το Κοινό Σύστημα Ασύλου που ρυθμίζει τόσο την υποδοχή όσο και την αναγνώριση των αιτούντων άσυλο (CEASeval); Και τέλος η προσφυγική κρίση και οι επιπτώσεις της άλλαξαν το αξιακό πλαίσιο της ΕΕ και αν ναι πόσο επηρεάζει ή θα επηρεάσει αυτό τους μετανάστες και πρόσφυγες που θα αναζητήσουν προστασία στην Ευρώπη στο μέλλον (NoVaMigra);
Σε αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα απαντούν οι έρευνες του ΕΛΙΑΜΕΠ συμβάλλοντας σε μια προσπάθεια ενημέρωσης αλλά και κατάθεσης εμπεριστατωμένων προτάσεων πολιτικής που προκύπτουν από την άμεση επαφή τόσο με τους δημιουργούς των πολιτικών όσο και με τους άμεσους αποδέκτες.
