Υπάρχουν κάποιες λέξεις, οι οποίες φορτώνονται με μεγάλα μηνύματα και με ακόμη μεγαλύτερες προσδοκίες, και τελικά υπάρχει ο κίνδυνος είτε να μη σημαίνουν τίποτα είτε να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό. Η νέα ελληνική κυβέρνηση διεκδίκησε και διεκδικεί την αλληλεγγύη των εταίρων με πείσμα. Πόση και τι είδους αλληλεγγύη προσδοκά; Για τους εταίρους, η έννοια της αλληλεγγύης είναι relational, η χώρα τηρεί τις δεσμεύσεις της και οι χώρες της Ευρωζώνης προβαίνουν σε ενέργειες υποστηρικτικές, που προασπίζονται την ακεραιότητα και τη σταθερότητα της Ευρωζώνης στο σύνολό της. Υπάρχει ένα, κατά κάποιον τρόπο, δούναι και λαβείν, όπου το λαβείν ανέρχεται μέχρι σήμερα σε δύο προγράμματα διάσωσης αξίας 240 δισ. ευρώ. Σημαντικό μέρος αυτού του ποσού ανέλαβε ο περίφημος Ευρωπαίος φορολογούμενος. Πρόκειται, κάποιοι θα πουν, για μία στενά «οικονομική» εκδοχή «αλληλεγγύης». Δεν μπορεί να αναχθεί σε υψηλότερες αξίες, της συμπαράστασης, της ενότητας, του αλτρουισμού. Επομένως, είναι εξ ορισμού «φτωχή». Αλλοι θα πουν ότι, ίσα-ίσα, η οικονομική αλληλεγγύη που δείχνουν ακόμη και φτωχότερες από την Ελλάδα χώρες αποτελεί απόδειξη αλληλεγγύης χωρίς εισαγωγικά ή και αστερίσκους. Ανακουφίζουν, με ανταλλάγματα βέβαια, τους Ελληνες από το δημοσιονομικά άσωτο παρελθόν τους.
Η ελληνική πλευρά σήμερα ερμηνεύει την αλληλεγγύη ως «δώστε μας τα εργαλεία» να υλοποιήσουμε τη λαϊκή μας εντολή. Η εγκατάλειψη της αμφίδρομης σχέσης αποτελεί την ιδανική συνθήκη για να ανακτηθούν, στην πορεία, η αξιοπρέπεια και η δημοκρατία. Μήπως όμως μία μεγάλη δόση αυτού του είδους της αλληλεγγύης μάς βλάψει τελικά; Εμείς, για παράδειγμα, θεωρούμε ότι οι εταίροι δείχνουν αλληλεγγύη όταν αντιλαμβάνονται ότι η πορεία της οικονομίας το 2015 θα είναι χειρότερη από αυτή που είχε προβλεφθεί (ποιος θα φταίει αληθινά γι’ αυτό;) και είναι έτοιμοι να αναπροσαρμόσουν τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος προς τα κάτω. Εκείνοι πάλι θεωρούν ότι οι υγιείς δημοσιονομικές επιδόσεις διασφαλίζουν ρευστότητα και βαθμούς οικονομικής ελευθερίας, ενώ μεσοπρόθεσμα αποτελούν βασική προϋπόθεση προκειμένου η Ελλάδα να επανακτήσει πρόσβαση στις διεθνείς αγορές – και άρα ακόμη μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας. Εμείς επίσης περιμένουμε από τις χώρες της περιφέρειας να συνασπιστούν γύρω μας και να μας δώσουν χείρα βοηθείας. Εκείνοι θεωρούν ότι δεν είχαν καμία τέτοια επιλογή ενώ και οι πληγές της Ελλάδας είναι «home made». Οσο για τη δική τους οικονομική σχέση, η πορεία των οικονομιών τους, παρά κάποιες απώλειες, είναι καλή, ενώ όλες δανείζονται από τις αγορές με επιτόκια χαμηλότερα του 2%.
Η αλήθεια είναι ότι η Ευρώπη δεν είναι έτοιμη για το είδος της άνευ όρων αλληλεγγύης που θα ικανοποιούσε την Αθήνα. Αυτή η αλληλεγγύη βασίζεται στη θεσμοθέτηση μεταβιβαστικών πληρωμών που εξομαλύνουν τις διαφορές στις συνθήκες διαβίωσης ανάμεσα σε μέλη μιας νομισματικής ένωσης. Βασίζεται, δηλαδή, στην ύπαρξη μιας πολιτικής ένωσης, η οποία με τη σειρά της θα απαιτούσε όχι μόνο αλλαγή των συνθηκών αλλά και τη συγκέντρωση του ελέγχου σε ένα ευρωπαϊκό κέντρο. Ούτε όμως η Ελλάδα είναι έτοιμη γι’ αυτήν την αλληλεγγύη. Λίγες ημέρες μετά τη δύσκολη συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου και ενώ η αγορά μετρούσε το επώδυνο κόστος των διαπραγματεύσεων, ο ένας υπουργός μετά τον άλλο άρχισαν να αναιρούν και να αμφισβητούν δεσμεύσεις που απέρρεαν από αυτήν. Χωρίς πρόγραμμα, plan A ή plan B, η νέα κυβέρνηση δεν έχει καν δείξει «όρεξη» (appetite) ή πολιτική βούληση να προχωρήσει στην αναδιάρθρωση της οικονομίας, στον απεγκλωβισμό από την πελατειακή διαχείριση, στη ρήξη με τα κατεστημένα συμφέροντα. Γενικόλογες διακηρύξεις για την πάταξη της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς, μάλλον διογκώνουν παρά μειώνουν το έλλειμμα αξιοπιστίας, εδώ και στο εξωτερικό. Αν ο στόχος είναι η αναβίωση του κρατισμού τότε η αλληλεγγύη, όπως τη διεκδικεί η κυβέρνηση, μόνο κακό θα κάνει. Θα χρησιμεύσει ως «μαξιλάρι» για να αποφευχθούν οι πραγματικές μεταρρυθμίσεις, για να προστατευθούν οι κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες, για να κερδίσει ο συντεχνιακός δημόσιος τομέας κουπόνια σίτισης. Η αλληλεγγύη αποτελεί κενό γράμμα χωρίς την αντίστοιχη ανάληψη ευθύνης, προσωπικής και συλλογικής, συμπεριλαμβανομένης της ευθύνης για την ανασυγκρότηση της πολύπαθης ελληνικής οικονομίας.
Πηγή: Καθημερινή
