Η κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους προκαλεί ερωτήματα για τις τουρκικές προθέσεις, καθώς συνέβη μια στιγμή κατά την οποία, παρά τη συνεχιζόμενη διάσταση απόψεων στο θέμα της Ουκρανίας αλλά και της Συρίας, υπήρχε μια σαφής διάθεση προσέγγισης Δύσης και Ρωσίας, κυρίως λόγω των γεγονότων του Παρισιού αλλά και του προσφυγικού. Διαφαίνονταν δε κάποιες προοπτικές για μεσοπρόθεσμη πρόοδο στις προσπάθειες εύρεσης πολιτικής λύσης στη συριακή σύγκρουση.
Η Τουρκία ενδέχεται να υποτίμησε τις συνέπειες των ενεργειών της, καθώς ο κ. Πούτιν έχει καλλιεργήσει εδώ και χρόνια την εικόνα του δυναμικού ηγέτη που δεν θα αφήσει αναπάντητη μια τέτοια εχθρική ενέργεια. Η αντίδραση της Μόσχας δεν μπορεί, ωστόσο, να μη λάβει υπόψη το γεγονός ότι οι δύο χώρες έχουν ιδιαίτερα στενές σχέσεις στον οικονομικό και ενεργειακό τομέα (με ετήσιο ισοζύγιο 35 δισ.δολ.) και ότι η Αγκυρα δεν συμμετέχει στις δυτικές κυρώσεις εναντίον της Μόσχας, και άρα αποτελεί έναν χρήσιμο εμπορικό εταίρο για τη Ρωσία.
Μια ορθολογική ανάλυση θα κατέληγε στο συμπέρασμα ότι καμία πλευρά δεν θα ωφεληθεί από μια περαιτέρω όξυνση των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, αν και θα πρέπει να θεωρηθεί δεδομένο ότι κάποιες -τουλάχιστον βραχυπρόθεσμες- αρνητικές συνέπειες θα υπάρξουν στις διμερείς πολιτικές και οικονομικές σχέσεις. Το διακύβευμα είναι, όμως, αρκετά σημαντικό για να μην επιθυμεί καμία πλευρά -των μεγάλων δυτικών δυνάμεων συμπεριλαμβανομένων- να ξεφύγει η κατάσταση από τον έλεγχο. Βεβαίως, οι διεθνείς εξελίξεις δεν καθορίζονται πάντοτε από τη λογική (αλλά ενίοτε και από τις προσωπικότητες των ηγετών).
Οσον αφορά τη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας για το προσφυγικό, δεν προβλέπεται το άνοιγμα της τουρκικής αγοράς εργασίας σε Σύρους πρόσφυγες, ούτε η εγγυημένη πρόσβαση όλων των παιδιών σε σχολική εκπαίδευση, ρυθμίσεις που θα καθιστούσαν ελκυστικότερη την παραμονή τους σε τουρκικό έδαφος. Επιπλέον, δεν είναι σαφή τα μέτρα που θα ληφθούν για την αντιμετώπιση των διακινητών, ούτε οι διαδικασίες επιστροφής όσων εισέρχονται σε ευρωπαϊκό έδαφος από την Τουρκία και δεν δικαιούνται άσυλο, όπως άλλωστε προβλέπει η διμερής συμφωνία Ελλάδας-Τουρκίας που σε ελάχιστες περιπτώσεις έχει εφαρμοστεί από την Αγκυρα. Δεν έγινε αποδεκτή, τέλος, η πρόταση δημιουργίας χώρων πρώτης διαλογής (hotspots) σε τουρκικό έδαφος. Οσο για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, δεν έχουν αλλάξει οι θέσεις σημαντικών χωρών-μελών της Ενωσης που συνεχίζουν να μην επιθυμούν την ένταξη της Τουρκίας και το πιθανότερο είναι ότι θα ανοίξει για διαπραγμάτευση ένα μόνο κεφάλαιο ή έστω πολύ μικρός αριθμός κεφαλαίων, χωρίς σοβαρή προοπτική (ή και πρόθεση) κλεισίματός τους. Για τη χώρα μας, βασικός στόχος θα πρέπει να παραμείνει η εύρεση μιας πολιτικής λύσης στη Συρία, με συμμετοχή της Ρωσίας και μετριοπαθών στοιχείων του καθεστώτος Ασαντ, καθώς αποτελεί τον μόνο αποτελεσματικό τρόπο περιορισμού των προσφυγικών ροών. Η Ελλάδα πρέπει να ανησυχεί σοβαρά για το ενδεχόμενο εγκλωβισμού σε ελληνικό έδαφος σημαντικού αριθμού οικονομικών μεταναστών, καθώς τα σύνορα διαφόρων ευρωπαϊκών χωρών αρχίζουν σταδιακά να κλείνουν. Πέραν των πολιτικών κινήσεων, καλό θα ήταν να εκταμιευθούν άμεσα οι διατιθέμενοι ευρωπαϊκοί πόροι και να προχωρήσει η ετοιμασία υποδομών.
Πηγή: Καθημερινή