Συχνά αναφέρεται οτι η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και η Ρωσία «έχουν σχέσεις στρατηγικών εταίρων». Μοιράζονται δηλαδή ένα κοινό ευρωπαϊκό πολιτισμό και κοινές αξίες. Η πρακτική σημασία της φράσης αυτής όμως είναι αμφιλεγόμενη καθώς δεν υπάρχει μία κοινή ερμηνεία, εντός και εκτός της ΕΕ.

Στη διάλεξη που πραγματοποιήθηκε, με πρωτοβουλία του ΕΛΙΑΜΕΠ, την Παρασκευή 6 Μαρτίου 2009, ο πρέσβης Vladimir Chizov, Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ρωσίας στην ΕΕ, ανέπτυξε τη σημασία της στρατηγικής σχέσης Ρωσίας και ΕΕ αναλύοντας τις σημερινές και  μελλοντικές προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίσουν.

Η τρέχουσα χρηματοπιστωτική κρίση ανέδειξε την αυξανόμενη αλληλεξάρτηση των κρατών όχι μόνο στον οικονομικό και ενεργειακό τομέα αλλά και στον πολιτικό. Στα πλαίσια της σχέσης των δύο εταίρων, από το 2003 έχει ξεκινήσει με πρωτοβουλία της τότε ελληνικής προεδρίας μία διαδικασία δόμησης κοινών χώρων συνεργασίας σε κοινωνικό, πολιτικό  και οικονομικό επίπεδο. Τη διαδικασία αυτή όμως επηρεάζουν τρεις βασικοί παράγοντες

  1. Οι ‘αντικειμενικές’ προκλήσεις στα πλαίσια της οικονομικής παγκοσμιοποίησης και του υγιούς ανταγωνισμού των χωρών
  2. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της ΕΕ και τα εσωτερικά προβλήματα που απορροφούν δυνάμεις από την επίλυση των εξωτερικών προβλημάτων.
  3. Οι επιδράσεις της ανατολικής διεύρυνσης της ΕΕ. Χαρακτηριστικά σε επίπεδο εμπορίου, η διεύρυνση κατέστησε τη Ρωσία τρίτο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της ΕΕ μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα. Παράλληλα εισήγαγε στην ημερήσια διάταξη της Ένωσης προβλήματα και ‘φανταστικές ασθένειες’ που, κατά τον κ. Chizov, πηγάζουν από την περίοδο της ΕΣΣΔ ή ακόμα και από τη ρωσική αυτοκρατορία και αποτελούν κατάχρηση της αρχής της ευρω-αλληλεγγύης της Ένωσης προς όφελος διμερών συμφερόντων.

Με αυτό το υπόβαθρο, η Ρωσία και η ΕΕ πρέπει να συνεργαστούν ώστε να αντιμετωπίσουν τα κοινά προβλήματα. Συγκεκριμένα,

  • A) Τις προκλήσεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης, ξεφεύγοντας όμως από την αποκλειστική επικέντρωση στα προβλήματα της ρωσικής οικονομίας. Κατά τον κ. Chizov αυτά είναι αντιμετωπίσιμα χάρη στα κρατικά αποθέματα της Ρωσίας
  • Β) Το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας. Στο σημείο αυτό τονίστηκε πως η ενεργειακή εξάρτηση των ευρωπαϊκών κρατών θα συνεχιστεί τουλάχιστον για τρεις ακόμα δεκαετίες ενώ γεγονός, κατά τον κ. Chizov, είναι πως η Ρωσία δεν θα μπορούσε μόνη να χρησιμοποιεί την ενέργεια σαν πολιτικό όπλο.
  • Γ) Αναφερόμενος στη διεύρυνση της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, ο πρέσβης διαχώρισε τους δύο θεσμούς αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι το ΝΑΤΟ επιχειρεί να επιλύσει προβλήματα του 21ου αιώνα με μηχανισμούς και σημεία αναφοράς του 20ου. Αντίθετα, η ΕΕ αποτελεί ένα σύγχρονο οικοδόμημα και πιθανή διεύρυνση δεν θα αποτελούσε πρόβλημα για τη Ρωσία με την προϋπόθεση να γίνονται σεβαστοί οι αντικειμενικοί όροι και οι αρχές της ένταξης.

Σε αυτές τις γραμμές κινείται η πρόταση της Ρωσίας για μία καινούρια συνθήκη ασφάλειας ώστε να δημιουργηθεί ένα καινούριο κοινά αποδεκτό νομικό πλαίσιο. Με τη νέα αυτή βάση θα αναπτυχθούν οι ευρω-ρωσικές σχέσεις με τη διαπίστωση του πρέσβη Chizov, ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης – «business should be better than usual».

Δείτε τη συνέντευξη του Πρέσβη Vladimir Chizhov.