Η πτώση του τείχους του Βερολίνου και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, παρότι δε σήμαναν το «τέλος της ιστορίας» εγκαινίασαν μια νέα εποχή στην παγκόσμια πολιτική, επανακαθορίζοντας το ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε εκδήλωση που διοργάνωσαν το ΕΛΙΑΜΕΠ και η Γερμανική Πρεσβεία στην Αθήνα, στις 12 Φεβρουαρίου 2009, ο Πολιτικός Διευθυντής του Γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών Δρ. Volker Stanzel, υπογράμμισε τις προκλήσεις ασφαλείας που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και πρότεινε μια νέα προσέγγιση στον παγκόσμιο ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υποστήριξε ότι σήμερα υπάρχει ένας αριθμός συνεχιζόμενων περιφερειακών συγκρούσεων που καθορίζουν τον παγκόσμιο στρατηγικό χάρτη: •    Το Παλαιστινιακό ζήτημα, το οποίο μπορεί να λυθεί μόνο με τη δημιουργία δύο κρατών •    Το «πυρηνικό» Ιράν, που βρίσκεται στο μέσο μιας άκρως ρευστής περιοχής •    Το ζήτημα της Ρωσίας και των γειτονικών χωρών της, με πιο πρόσφατο παράδειγμα την κρίση της Γεωργίας •    Η περίπτωση του Αφγανιστάν, ο ρόλος του Πακιστάν στην περιοχή και το ευρύτερο πρόβλημα των αποτυχημένων κρατών

  • Η αύξηση του αριθμού των αποτυχημένων κρατών συνιστά μια ακόμα ανησυχία στον τομέα της ασφάλειας. Το αποτυχημένο κράτος είναι εκείνο του οποίου η κυβέρνηση είναι αδύναμη να επιβάλει την κυριαρχία της και το κράτος παύει να λειτουργεί. Τα αποτυχημένα κράτη συνιστούν πηγή εσωτερικής απειλής για τη διάδοση της κοινωνικής βίας, ενώ λειτουργούν σα λίκνο για τα δίκτυα του οργανωμένου εγκλήματος.
  • Κάποιες άλλες, λιγότερο παραδοσιακές, προκλήσεις ασφαλείας που αντιμετωπίζει η Ευρώπη είναι η διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής, η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η αλλαγή κλίματος. Το τελευταίο, παρότι λιγότερο εμφανές, μπορεί να συνδεθεί με μαζικά κύματα μετανάστευσης και ξεσπάσματα περιφερειακών συγκρούσεων για τη χρήση φυσικών πόρων.
  • Ταυτόχρονα οι πολιτικο-στρατιωτικές απειλές πρέπει να αντιμετωπιστούν επαρκώς.
  • Τέλος, η τρέχουσα οικονομική κρίση δείχνει ότι χωρίς επαρκείς παροχές, οι οικονομικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης μπορούν να μετατραπούν σε πολιτική απειλή, κυρίως όταν αυτές επηρεάζουν λιγότερο ανεπτυγμένα κράτη.

Ο παγκόσμιος ρόλος της ΕΕ Είναι αναγκαίο επομένως αυτά τα προβλήματα και οι προκλήσεις να αναγνωριστούν ώστε να αντιμετωπιστούν επαρκώς. Σύμφωνα με τον Δρ. Stanzel το πρόβλημα δε βρίσκεται στο πόσο πρέπει να δράσουμε, αλλά στο πως, ώστε η Ευρώπη να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα. Χρειάζονται νέες προσεγγίσεις ώστε να εφαρμοστούν επιτυχώς νέες στρατηγικές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εμπειρία στην κοινή διακυβέρνηση και συνεργασία προκειμένου να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που συνεχίζουν να χαρακτηρίζουν τον ευρύτερο γεωγραφικό της χώρο. Για να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή φωνή στον παγκόσμιο χάρτη ασφαλείας πρέπει οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών να φροντίσουν ώστε αυτή η διαδικασία να ενισχυθεί περαιτέρω. Σε ένα κόσμο που αλλάζει πρέπει να γίνουν κάποιες σκληρές επιλογές. Αυτό προϋποθέτει μεγαλύτερη ενασχόληση του κοινού, που θα είναι πληροφορημένο για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες και το οποίο θα αυξήσει τη συμμετοχή του, παρότι μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιες αλήθειες που πονάνε. Σχολίασε ο Δρ. Θάνος Ντόκος, Γενικός Διευθυντής ΕΛΙΑΜΕΠ. Τη συζήτηση συντόνισε ο Καθηγητής Λουκάς Τσούκαλης, Πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ. Δείτε τη συνέντευξη του Δρ. Volker Stanzel.