Η 10η επέτειος της υπογραφής της συνθήκης Ευρωπαϊκής διεύρυνσης είναι μία ευκαιρία για να γιορτάσουμε τη μεγαλύτερη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά είναι και μια μεγάλη ευκαιρία για να σκεφτούμε το μοντέλο ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, την σημερινή κρίση και το μέλλον της Ένωσης.

Με την ευκαιρία της 10ης επετείου, οι πρέσβεις της Τσεχικής Δημοκρατίας, Εσθονίας, Κύπρου, Λετονίας, Λιθουανίας, Ουγγαρίας, Μάλτας, Πολωνίας, Σλοβενίας ​​και Σλοβακίας, σε συνεργασία με το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολίτικης (ΕΛΙΑΜΕΠ) και το κέντρο Europe Direct στο ΕΛΙΑΜΕΠ, διοργάνωσαν εκδήλωση με θέμα: ‘‘Υπογραφή της συνθήκης της Αθήνας για τη διεύρυνση του 2003: 10 χρόνια μετά’’. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 16 Απριλίου στο αμφιθέατρο Γιάννος Κρανιδιώτης του Υπουργείου Εξωτερικών υπό την αιγίδα του Υπουργού Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας, και με τη συμμετοχή του Υφυπουργού Εξωτερικών, κ. Δημήτρη Κούρκουλα.

 Η διεύρυνση του 2003, μια επιτυχία που αντανακλά τη βαθιά αντίληψη της ΕΕ

 

Η υπογραφή της συνθήκης για τη διεύρυνση του 2003, η οποία καλωσόρισε 10 καινούρια κράτη-μέλη ήταν η έκφραση της αισιοδοξίας και εμπιστοσύνης στο Ευρωπαϊκό μοντέλο ολοκλήρωσης. Η ολοκλήρωση αυτή σηματοδότησε την αρχή μιας νέας εποχής, την επανένωση των ευρωπαϊκών λαών σε μια κοινότητα αξιών.

Δέκα χρόνια μετά μπορούμε να πούμε ότι εκείνη η διεύρυνση ήταν επιτυχημένη, όχι μόνο για τα 10 κράτη που προχώρησαν στην ολοκλήρωση αλλά και για την Ευρώπη γενικότερα. Στην παρούσα κρίσιμη περίοδο είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση έχει εκπληρώσει σε μεγάλο βαθμό την αποστολή της. Πράγματι, οι θεμελιώδεις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής ένωσης, ειρήνη, ευημερία και δημοκρατία, έχουν πλέoν εδραιωθεί σε όλα τα κράτη μέλη και έχουν μετατρέψει την ευρωπαϊκή ήπειρο σε μια ειρηνική ήπειρο. Με άλλα λόγια, πέρα από τις γεωπολιτικές πτυχές, η ευρωπαϊκή διεύρυνση ήταν μια σαφέστατη έκφραση αλληλεγγύης μέσα στην ΕΕ, φέρνοντας κοντά, σε ένα κοινό πλαίσιο συνεργασίας, διαφορετικά έθνη και πολιτισμούς. Όμως, έχοντας κατά νου το γεγονός ότι η ΕΕ αντιμετωπίζει την χειρότερη κρίση της ιστορίας της, χάσαμε το δικαίωμα να είμαστε ικανοποιημένοι για το παρελθόν. Η επέτειος αυτή γίνεται μια ευκαιρία για να σκεφτούμε τις σημερινές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Κοιτάζοντας πίσω προς το μέλλον;  Παρούσες και μελλοντικές προκλήσεις

Μια επέτειος μας ωθεί πάντοτε σε συγκρίσεις και δυστυχώς η σύγκριση μεταξύ  2003 και 2013 είναι αρκετά απογοητευτική. Πήραμε, μέσα σε μια δεκαετία, κάποια σκληρά μαθήματα. Ένα από αυτά είναι το μεγάλο κενό που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα στους ευρωπαίους πολίτες και την πολιτική ελίτ. Η διαχείριση της τρέχουσας κρίσης οδήγησε στην απώλεια της εμπιστοσύνης προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και ενίσχυσε τον ευρω-σκεπτικισμό. Κατέστη σαφές ότι ο κίνδυνος που αντιμετωπίζει η ΕΕ δεν είναι μόνο οικονομικός. Ορισμένες κοινωνίες κοιτούν πίσω στο μοντέλο του έθνους-κράτους και βλέπουν πλέον την ολοκλήρωση ως κακή ιδέα. Οι απαντήσεις που θα δοθούν τώρα θα καθορίσουν  την αυριανή εξέλιξη της ΕΕ. Ένα μέρος των λύσεων στα σημερινά προβλήματα βρίσκεται στην εφαρμογή ενός νέου θεσμικού πλαισίου, ωστόσο, τίποτα δεν θα επιτευχθεί αν δεν εργαστούμε για μια νέα συλλογική πολιτική αφήγηση.

Το μοντέλο ολοκλήρωσης πρέπει να γίνει αντιληπτό όχι ως πρόβλημα αλλά ως μέρος της λύσης. Φυσικά μια περαιτέρω διεύρυνση τώρα δεν θα ήταν ρεαλιστική ωστόσο χρειαζόμαστε περαιτέρω εμβάθυνση και ολοκλήρωση για τη διασφάλιση της συνοχής στην Ευρώπη. Μια Ευρώπη που όλοι χρειαζόμαστε για κοινούς αλλά και για διαφορετικούς λόγους.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε την εκδήλωση σε μαγνητοσκόπηση εδώ.