Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Διαστημικής Πολιτικής (European Space Policy Institute-ESPI) είναι ένα ερευνητικό κέντρο που εξειδικεύεται στον καινοτόμο χώρο της Διαστημικής Πολιτικής. Με αφορμή την επίσκεψη αντιπροσωπείας του Ινστιτούτου, υπό το Διευθυντή του, καθηγητή Kai-Uwe Schrogl, το ΕΛΙΑΜΕΠ διοργάνωσε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης στις 24 Ιουνίου 2011. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης μεταξύ της εκπροσώπου του ESPI, Δρ. Χριστίνας Γιαννόπαπα, και στελεχών των Υπουργείων Εθνικής Άμυνας, Προστασίας του Πολίτη και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, τονίστηκε ο καινοτόμος ρόλος της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Πολιτικής τόσο σε επιστημονικό όσο και σε καθημερινό επίπεδο. Τα θέματα τα οποία αναλύθηκαν αφορούσαν: το ρόλο του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Διαστημικής Πολιτικής, το περιεχόμενο της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Πολιτικής και τα δομικά προβλήματα της ελληνικής πολιτικής για θέματα διαστήματος. Ακολούθησε συζήτηση όπου οι συμμετέχοντες συμφώνησαν με τις απόψεις της κας Γιαννόπαπα, επισημαίνοντας τα ζητήματα της έλλειψης μία Εθνικής Πολιτικής, της καταγραφής ενός εθνικού προγράμματος καθώς και ενός φορέα εστίασης για τα σχετικά ζητήματα. Τη συζήτηση που ακολούθησε συντόνισε ο ειδικός σε θέματα Διαστήματος Δρ. Αλέξανδρος κολοβός, ταξίαρχος ΠΑ (ε.α).
Ως προς το πρώτο ζήτημα, η Δρ. Χριστίνα Γιαννόπαπα μίλησε για το ρόλο του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Διαστημικής Πολιτικής ως μιας δεξαμενής σκέψης που παρέχει σε διαμορφωτές πολιτικής τεκμηριομένες ιδέες για μεσο/μακρο-πρόθεσμα ζητήματα σχετικά με ευρωπαϊκές διαστημικές δραστηριότητες. Συγκεκριμένα, τόνισε ότι το ESPI παρέχει, τόσο σε διαμορφωτές πολιτικής όσο και στη διεθνή διαστημική κοινότητα, ρηξικέλευθες ιδέες, αναλύσεις για μεσοπρόθεσμα ζητήματα διαστήματος και σχέδια πολιτικής για εθνικές, περιφερειακές και διεθνείς δραστηριότητες. Έτσι, υπογράμμισε ότι το ESPI αποτελεί μια ανεξάρτητη και καινοτόμα “πλατφόρμα” με απώτερο στόχο τη δημιουργία στρατηγικών θέσεων και προτάσεων για θέματα διαστημικής πολιτικής. Επιπρόσθετα, τόνισε ότι το ESPI προσπαθεί να διευρύνει τις δραστηριότητές του και συνακόλουθα τον επιστημονικό διάλογο περί διαστημικής πολιτικής μέσα από τη συνεργασία με ερευνητικά κέντρα, εθνικά κοινοβούλια και ευρωπαϊκά όργανα. Για παράδειγμα, επισήμανε τη δημιουργία του European Space Policy Research and Academic Network (ESPRAN) που αποτελεί μια “πλατφόρμα” ανταλλαγής ιδεών μεταξύ δεξαμενών σκέψεων και ερευνητικών ιδρυμάτων.
Αναφορικά με την Ευρωπαϊκή Διαστημική Πολιτική, η ομιλήτρια επικεντρώθηκε στο ρόλο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (European Space Agency-ESA) ο οποίος προωθεί, αποκλειστικά για ειρηνικούς σκοπούς, τη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. σε θέματα διαστημικής έρευνας και τεχνολογίας. Επισήμανε ότι ο Ε.Ο.Δ είναι διεθνής οργανισμός ο οποίος αποτελείται από 19 χώρες-μέλη (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας) και δραστηριοποιείται, μεταξύ άλλων, στους τομείς της επιστήμης του διαστήματος, της παρατήρησης του πλανήτη, των τηλεπικοινωνιών και των τεχνολογικών καινοτομιών. Στη συνέχεια, αναφέρθηκε σε βασικά ποσοτικά μεγέθη της ευρωπαϊκής διαστημικής αγοράς τονίζοντας ότι η Ε.Ε., για την περίοδο 2007-2013, πρόκειται να δαπανήσει 5.2 δις ευρώ (750 εκατομμύρια ευρώ ετησίως). Βασικός στόχος της χρηματοδότησης είναι η εφαρμογή των καινοτομιών στον εμπορικό τομέα, όπως στις τηλεπικοινωνίες. Επιπρόσθετα, η ομιλήτρια στάθηκε στο συγκριτικό πλεονέκτημα της Ε.Ε. που είναι τόσο η επιστημονική κατάρτιση όσο και η αποδοτική ανάπτυξη μεταξύ χρηματοδότησης και αποτελεσματικών τεχνολογικών εφαρμογών. Μάλιστα, επισήμανε ότι η ευρωπαϊκή διαστημική βιομηχανία έχει δημιουργήσει περί τις 31.369 θέσεις εργασίας τονίζοντας τον ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο του διαστήματος για την Ε.Ε. Για παράδειγμα, υπογράμμισε τη θεσμοποίηση της διαστημικής πολιτικής με βάση το άρθρο 189 της Συνθήκης της Λισσαβώνας.
Σχετικά με την ελληνική διαστημική πολιτική, η Δρ. Γιαννόπαπα επισήμανε, ως πρωταρχικό δομικό πρόβλημα, την έλλειψη πολιτικής βούλησης και οράματος, τόσο από την πολιτική ηγεσία όσο και από τις ανώτερες κρατικές-διοικητικές βαθμίδες, με αποτέλεσμα την αγκύλωση ως προς τη διαμόρφωση συγκεκριμένων προτάσεων και εφαρμογών πολιτικής. Επιπρόσθετα, οι εκπρόσωποι των υπουργείων υπογράμμισαν τις εθιμικές αντιλήψεις του τρόπου λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης που, αν και υπάρχει διάθεση για καινοτομία, οδηγεί στην υποβάθμιση της εφαρμογής καινοτόμων ιδεών. Παράλληλα, η ομιλήτρια τόνισε την έλλειψη δομημένου διαλόγου σε εθνικό επίπεδο. Γι’ αυτούς τους λόγους πρότεινε: τη δημιουργία ενός κεντρικού φορέα που θα έχει τη συνολική εποπτεία της εφαρμογής διαστημικής πολιτικής, το καλύτερο συντονισμό μεταξύ των υπουργείων, τη σύμπραξη μεταξύ του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα για τη χρηματοδότηση διαφόρων προγραμμάτων, και δυναμικότερη πολιτική υποστήριξη τόσο από τις πολιτικές ηγεσίες όσο και από τις ανώτερες βαθμίδες της δημόσιας διοίκησης.
Πατήστε εδώ για την παρουσιάση.
Σχετικά με τη διαστημική πολιτική της ΕΕ και του ΝΑΤΟ δείτε
http://www.eliamep.gr/wp-content/uploads/2011/06/ESPI_Perspectives_27.pdf
http://www.eliamep.gr/wp-content/uploads/2011/06/ESPI_Perspectives_40.pdf