Με την ευκαιρία της παρουσίας του στην Αθήνα, ο Επίτροπος κ. Füle συμμετείχε ως κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση που οργάνωσε το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής και η Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα τη Δευτέρα 1/10/12 , και ώρα 12.15 με θέμα: “Διεύρυνση της ΕΕ: Η ευρωπαϊκή ατζέντα ως μοχλός μεταρρυθμίσεων”. Η ομιλία του ήταν η ακόλουθη:
«Αξιότιμες κυρίες και αξιότιμοι κύριοι βουλευτές,
Κυρίες και κύριοι,
Είμαι ευτυχής που έχω την ευκαιρία να σας μιλήσω σήμερα για την ευρωπαϊκή ατζέντα ως μοχλό για μεταρρυθμίσεις. Ξέρω ότι στην Ελλάδα το κύριο ζήτημα σήμερα είναι η οικονομική κρίση. Όλα τα άλλα φαίνεται να είναι δευτερεύουσας σημασίας. Γνωρίζοντας τις δυσκολίες σας μπορεί να αναρωτηθεί κανείς αν είναι η κατάλληλη στιγμή να ασχοληθεί κανείς με τη διεύρυνση. Το ίδιο ερώτημα ισχύει, αν και όχι τόσο έντονα, σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζετε, έχετε κρατήσει την ατζέντα της διεύρυνσης ανοικτή. Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής για αυτήν τη θέση σας, η οποία συμπίπτει με τη δική μας. Κοιτάζουμε ήδη μπροστά και προσβλέπουμε στη συνεργασία μας το 2014.
Η Ελλάδα έχει συμβάλει σημαντικά στη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θυμόμαστε τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε πριν εννέα μόλις χρόνια στη Θεσσαλονίκη, όταν τονίστηκε κατηγορηματικά η ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Γνωρίζατε ότι η διεύρυνση ήταν το καλύτερο μέσο για την επίτευξη του οράματός μας για ειρήνη, σταθερότητα και συνεργασία στην περιοχή σας. Και η πολιτική της διεύρυνσης έχει επιτύχει αυτόν τον στόχο: είχε μια εξαιρετικά σταθεροποιητική επίδραση στους γείτονές σας στα Δυτικά Βαλκάνια. Πριν από είκοσι σχεδόν χρόνια τα Βαλκάνια θεωρούνταν ως τόπος καταστροφής και απελπισίας. Τώρα η ειρήνη και η σταθερότητα παγιώνονται. Το κράτος δικαίου έχει ενισχυθεί, τα θεμελιώδη δικαιώματα και τα δικαιώματα των μειονοτήτων είναι σεβαστά σε μεγάλο βαθμό και οι υπόλοιπες προκλήσεις αντιμετωπίζονται καλύτερα με μία σαφή προοπτική ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η ατζέντα της διεύρυνσης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις σχέσεις με την Τουρκία. Οι σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας χαρακτηρίζονται από ένα ισχυρό κοινό στρατηγικό συμφέρον και εξίσου ισχυρές προκλήσεις. Παρά τις τρέχουσες δυσκολίες στις σχέσεις μας, η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται την Τουρκία και η Τουρκία χρειάζεται την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Τουρκία είναι το κλειδί για τη σταθερότητα στην ευρύτερη γειτονιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και ένας πολύ σημαντικός οικονομικός εταίρος.
Πιστεύω ακράδαντα ότι είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας να έχει ως μεγαλύτερο γείτονα μία σταθερή δημοκρατία με ακμάζουσα οικονομία, με την οποία να διατηρεί σχέσεις καλής γειτονίας. Γι ‘αυτό χαίρομαι που η Τουρκία επιβεβαίωσε τη δέσμευσή της να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη συμμετοχή της στη “θετική ατζέντα”, η οποία στηρίζει και συμπληρώνει τη διαδικασία προσχώρησης. Μέσα από την ενταξιακή διαδικασία η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει το σημείο αναφοράς για τις μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία, είναι δε προς το κοινό μας συμφέρον οι μεταρρυθμίσεις αυτές να επανέλθουν σε τροχιά υλοποίησης. Γνωρίζω ότι η Τουρκία πρέπει να καταβάλει επιπλέον προσπάθειες στους τομείς της παράνομης μετανάστευσης και της διαχείρισης των συνόρων. Αυτό είναι επί του παρόντος υπό συζήτηση με τα κράτη μέλη και αποβλέπω στην υποστήριξη της Ελλάδας για μια ταχεία υλοποίηση του οδικού χάρτη θεωρήσεων για την Τουρκία: τούτο θα προκαλούσε έναν ενάρετο κύκλο που θα καθιστούσε τη διαχείριση των συνόρων της Ελλάδας με την Τουρκία πολύ πιο εύκολη.
Χαίρομαι που η ατζέντα της διεύρυνσης για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων προχωρά:
- Η Κροατία είναι σε καλό δρόμο όσον αφορά την προενταξιακή προετοιμασία και θα ενταχθεί την 1η Ιουλίου 2013.
Αυτό αποδεικνύει ότι όταν υπάρχει μια ισχυρή συναίνεση στην κοινωνία για να περάσουν οι σκληρές αλλά αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση τηρεί τις δεσμεύσεις της. Επιβεβαιώνει επίσης ότι η πορεία προς τη διεύρυνση διευκολύνει τη συμφιλίωση και συμβάλλει στην επίλυση των προκλήσεων που εξακολουθούν να υφίστανται στην περιοχή.
- Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με το Μαυροβούνιο έχουν ξεκινήσει.
- Στη Σερβία έχει χορηγηθεί καθεστώς υποψήφιας χώρας.
Οι σχέσεις μας με τη Σερβία έχουν πλέον φτάσει σε ένα πολύ υψηλότερο επίπεδο, με έμφαση στην πρόοδο που έχει σημειώσει η Σερβία για την περαιτέρω εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας καθώς και στη συνέχιση και την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων, ιδίως σε βασικούς τομείς, όπως η απονομή δικαιοσύνης και η καταπολέμηση της διαφθοράς. Είμαστε βέβαιοι ότι η Σερβία θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην περιφερειακή συνεργασία, υποστηρίζοντας και ενισχύοντας τη συμφιλίωση σε μια περιοχή που έγινε θέατρο σημαντικών συγκρούσεων στο πρόσφατο παρελθόν.
- Άλλες υποψήφιες και εν δυνάμει υποψήφιες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων κατευθύνονται και αυτές στην πορεία που οδηγεί στην προσχώρηση.
Όλα αυτά τα βήματα προόδου βασίζονται στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων από τις εν λόγω χώρες, οι δε μεταρρυθμίσεις προωθούνται από την ευρωπαϊκή ατζέντα. Πρόκειται για μεταρρυθμίσεις που αλλάζουν τις χώρες αυτές προς το καλύτερο.
Δεν θέλω να δώσω την εντύπωση ότι όλη αυτή η πρόοδος ήταν εύκολη υπόθεση. Δεν ήταν. Υπήρξαν καθυστερήσεις στις μεταρρυθμίσεις, αλλά και εμπλοκές κατά τη διαδικασία προσχώρησης λόγω εκκρεμών διμερών ζητημάτων. Όλες αυτές τις δυσκολίες τις αντιμετωπίσαμε με δημιουργικό τρόπο. Καταφέραμε να κρατήσουμε την πορεία που είχαμε χαράξει και να διατηρήσουμε τη δυναμική μέσω προσεγγίσεων προσαρμοσμένων σε κάθε χώρα. Οι πρωτοβουλίες αυτές λειτουργούν ως γέφυρες, όχι πάνω ή γύρω από τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, αλλά προς αυτές.
Εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε μια σειρά από γνωστές προκλήσεις στις περισσότερες υπό ένταξη χώρες, οι οποίες αφορούν το κράτος δικαίου. Αφορούν τους εξής τομείς:
- Ενίσχυση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης.
- Καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος.
- Μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης
- Διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ελευθερίας της έκφρασης.
Έχουμε αντλήσει διδάγματα από τις προηγούμενες διευρύνσεις. Έχουμε δει πόσο σημαντικό είναι να αντιμετωπιστούν αυτά τα ζητήματα σε βάθος σε πρώιμο στάδιο των διαπραγματεύσεων. Με τη νέα αυτή προσέγγιση το κράτος δικαίου τοποθετείται στο κέντρο της ενταξιακής διαδικασίας, θέτοντας τα θεμέλια και για τις μελλοντικές διαπραγματεύσεις.
Θα ήθελα να αναφερθώ τώρα στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Γνωρίζουμε πόσο ευαίσθητο είναι το ζήτημα της ονομασίας και γνωρίζουμε πόσο σημαντικό είναι για σας, για την περιοχή και την Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα να συνεχίσει η χώρα τις μεταρρυθμίσεις και να υπερβεί τις εθνικιστικές τάσεις.
Με την ενεργό υποστήριξη μας, μέσω του Διαλόγου Υψηλού Επιπέδου για την προσχώρηση, η χώρα έχει δώσει νέα ώθηση στις μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την ΕΕ. Η Επιτροπή συνέστησε την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Η έναρξη των διαπραγματεύσεων θα πρέπει να δημιουργήσει μια κατάσταση από την οποία όλοι θα βγουν κερδισμένοι. Θα πρέπει να ενισχύσει τις μεταρρυθμίσεις και να ενδυναμώσει τις σχέσεις μεταξύ των εθνοτήτων. Θα πρέπει επίσης να δημιουργήσει ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την άμεση επίτευξη μια αμοιβαία αποδεκτής λύση στο ζήτημα της ονομασίας.
Είναι σημαντικό να προχωρήσουμε πέρα από το ζήτημα της ονομασίας. Υποστηρίζουμε τη διαδικασία για την εξεύρεση λύσης και είμαστε πρόθυμοι να βοηθήσουμε όσο μπορούμε προς το σκοπό αυτό.
Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω λέγοντας λίγα λόγια για μιαν άλλη μεγάλη πρόκληση, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα και την ασφάλεια: την οικονομική ανάπτυξη. Η κρίση μάς έχει δείξει πόσο αλληλένδετες είναι οι εθνικές οικονομίες – και η περιοχή σας δεν αποτελεί εξαίρεση: Η οικονομική ανάκαμψή σας είναι σημαντική για την περιοχή, ταυτοχρόνως δε η σταθερότητα και η ανάπτυξη στην περιοχή είναι σημαντική για την οικονομική ανάκαμψή σας.
Στα Δυτικά Βαλκάνια η Ελλάδα έχει σημαντικό ρόλο στον επενδυτικό, τραπεζικό, επιχειρηματικό τομέα καθώς και στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η διαδικασία της διεύρυνσης είναι ένα εργαλείο για την τόνωση της ανάπτυξης προς όφελος των πλέον άμεσων γειτόνων. Το άνοιγμα των συνόρων και οι συμφωνίες σταθεροποίησης και σύνδεσης αποτελούν το κατάλληλο πλαίσιο για την ανάπτυξη μέσω του εμπορίου. Παρά την κρίση, οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων συνεχίζουν να συναλλάσσονται εμπορικά περισσότερο με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα βασικό εμπόδιο για το εμπόριο είναι η κακή υποδομή και η απαιτητική διακίνηση των εμπορευμάτων. Τα Δυτικά Βαλκάνια είναι τμήμα των αξόνων προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και έχουμε επενδύσει κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προενταξιακή βοήθεια για τη βελτίωση των συνδέσεων μεταφορών των εν λόγω χωρών και τη μείωση του κόστους και του χρόνου διακίνησης.
Οι μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι οποίες επικεντρώνονται στο κράτος δικαίου και στην ευθυγράμμιση με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν θετικό δευτερογενή αντίκτυπο στο επιχειρηματικό περιβάλλον και, επομένως, στους ξένους επενδυτές στα Δυτικά Βαλκάνια.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιδρώντας στην οικονομική κρίση, έχει ήδη ξεκινήσει εκτεταμένες αλλαγές στην οικονομική διακυβέρνησή της. Θέλουμε τη συμμετοχή των υπό ένταξη χωρών σε αυτή τη διαδικασία, καθώς αυτό θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα των οικονομιών τους και θα δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη και την απασχόληση ήδη πριν από την ένταξή τους.
Η πολιτική διεύρυνσης που ακολουθούμε είναι η κινητήρια δύναμη των μεταρρυθμίσεων που οδηγούν σε βαθιά δημοκρατική και οικονομική μεταμόρφωση τις χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν. Είμαι βέβαιος ότι με τη συνεχή συνεργασία και τη βοήθειά μας, κάθε μία από τις εμπλεκόμενες χώρες θα επιδείξει την αναγκαία βούληση και ικανότητα να αντιμετωπίσει επιτυχώς τις εναπομείνασες προκλήσεις. Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να διασφαλίσει την αξιοπιστία της πολιτικής διεύρυνσης που ακολουθεί συνεχίζοντας να στηρίζει τις υπό ένταξη χώρες και την ευρωπαϊκή τους προοπτική. Από αυτή την άποψη πιστεύω ότι η Ελλάδα έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει στη νοτιοανατολική περιοχή της ηπείρου μας.
Σας ευχαριστώ.»