Την Τρίτη 28 Ιανουαρίου 2014 το Ελληνικό ‘Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) διοργάνωσε συζήτηση με θέμα τη «Διοικητική Μεταρρύθμιση εν μέσω κρίσης». Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο του Μεγάρου Διοικητού Θεόδωρου Β. Καρατζά της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Κεντρικός Ομιλητής της συζήτησης ήταν ο Ομότιμος Καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και πρώην Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, κος Αντώνης Μανιτάκης. Διαθέσιμες είναι η παρουσίαση του κ. Μανιτάκη και το διάγραμμα της εισήγησής του. Την ομιλία σχολίασαν οι κκ. Αντώνης Μακρυδημήτρης (Καθηγητής Διοικητικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών), Καλλιόπη Σπανού (Συνήγορος του Πολίτη & Καθηγήτρια Διοικητικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών) και Νικόλαος – Κομνηνός Χλέπας (Αναπληρωτής Καθηγητής Περιφερειακής Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών). Τη συζήτηση συντόνισε ο πρώην Πρωθυπουργός και Πρόεδρος επί τιμή του ΣτΕ, κος Παναγιώτης Πικραμμένος.
Ο κ. Αντώνης Μανιτάκης αναφέρθηκε στις αδυναμίες της ελληνικής διοίκησης οι οποίες καθιστούν αναγκαία την αναδιάρθρωση της. Πιο συγκεκριμένα, συμφώνησε με την διαπίστωση ότι αν και η ελληνική διοίκηση απασχολεί ένα σημαντικό ποσοστό ανθρώπινου δυναμικού, υστερεί στην εκπλήρωση της δημόσιας αποστολής της και χρειάζεται μία εκ βάθρων αναδιοργάνωση. Η παραπάνω διαπίστωση μπορεί να είναι προφανής αλλά η αντιμετώπισή του προβλήματος μέσω ενός σχεδίου διοικητικής μεταρρύθμισης, είναι δύσκολο να ευδοκιμήσει σε ένα δυσμενές και αντίξοο οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον. Όπως τόνισε ο ομιλητής η απουσία πολιτικής συναίνεσης, εθνικής συνεννόησης αλλά και έλλειψης αποδοχής από τους ενδιαφερομένους υποσκάπτει την κάθε προσπάθεια για διοικητική μεταρρύθμιση. Απαιτείται συζήτηση, συνεννόηση, ουσιαστική μελέτη και σοβαρός σχεδιασμός της διοικητικής μεταρρύθμισης. Η κρίση αποτελεί μία ευκαιρία ώστε να χτιστεί κάτι καινούργιο καθώς αποκαλύπτονται οι διαρθρωτικές αδυναμίες του παλιού καθεστώτος.
Εν συνεχεία, ο κ. Μανιτάκης παρουσίασε ένα προσχέδιο για τη διοικητική μεταρρύθμιση, το οποίο διαμόρφωσε σε συνεργασία με ευρωπαίους εμπειρογνώμονες κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Υπουργός. Το εν λόγω σχέδιο συντάχθηκε έχοντας ως στόχο την εξάσκηση της δημόσιας διοίκησης στην επεξεργασία, εφαρμογή και διαχείριση δημόσιων πολιτικών και διαρθρωτικών αλλαγών αλλά και στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας.
Mε βάση την κυβερνητική του εμπειρία, ο κ. Μανιτάκης κατέστησε σαφές ότι ο σχεδιασμός της μεταρρύθμισης θα πρέπει να εμπεριέχει τους όρους της εφαρμοσιμότητάς του και ότι η ρητορική του πολιτικού λόγου θα πρέπει να μεταβεί στην οργανωμένη διαχείριση της πραγματοποίησης των μεταρρυθμίσεων. Επίσης επεσήμανε πως η πολιτική (politics) θα πρέπει να διακρίνεται από τις δημόσιες πολιτικές (public policies), η κυβέρνηση και το κυβερνητικό έργο θα πρέπει να συντονίζονται αποτελεσματικά και η χώρα να αποκτήσει θεσμική μνήμη ώστε να πάψει να κυβερνιέται τυχαία και προσωποπαγώς.
Η κα Καλλιόπη Σπανού τόνισε ότι στην πολιτική και ειδικότερα στη διοικητική μεταρρύθμιση δεν αρκεί η ρητορική ούτε η ψήφιση των νόμων, αλλά απαιτείται σχεδιασμός και κυβερνητικός συντονισμός. Χαρακτηριστικά όπως η έλλειψη συναίνεσης, η απουσία κυβερνητικής συνεργασίας καθώς και η συχνή αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου αποτελούν τροχοπέδη για κάθε απόπειρα διοικητικής μεταρρύθμισης. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι είναι λανθασμένη η έμφαση που δίνεται, τα τελευταία χρόνια, στη διαρκή αναθεώρηση του δημοσιοϋπαλληλικού κώδικα, καθώς η διοίκηση δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις συχνές αλλαγές του. Ανέφερε επίσης ότι στην ανώτατη διοίκηση έχουν αγνοηθεί συστηματικά οι μέθοδοι επιλογής προσωπικού, ασκώντας ιδιαίτερη κριτική στις διαδικασίες μοριοδότησης και αξιολόγησης των γενικών διευθυντών και τονίζοντας την ανάγκη αλλαγής τους.
Ο κ. Αντώνης Μακρυδημήτρης εστίασε στις προϋποθέσεις άσκησης αποτελεσματικής δημόσιας πολιτικής. Η σωστή και αποτελεσματική διοίκηση αποτελούν τη βάση της δημοκρατίας και της οργανωμένης πολιτείας, όπως είπε χαρακτηριστικά. Επεσήμανε επίσης πως υπάρχει έλλειψη μεθόδου στην άσκηση δημόσιας πολιτικής, παρά το γεγονός ότι η τελευταία υπαγορεύεται από το σύνταγμα της χώρας. Ταυτόχρονα, μέσω αναφοράς σε έκθεση του ΟΟΣΑ και του 5ου Συνεδρίου Διοικητικών Επιστημόνων έδωσε έμφαση στην έλλειψη τεκμηρίωσης και συστηματικής αξιολόγησης στο σχεδιασμό και τη διαμόρφωση πολιτικής.
Τέλος, ο κ. Νικόλαος-Κομνηνός Χλέπας επικεντρώθηκε στο θέμα της κινητικότητας των δημοσίων υπαλλήλων, υπογραμμίζοντας ότι είναι αναγκαία και λειτουργική η ποιοτική και ποσοτική ανακατανομή του προσωπικού στις δημόσιες υπηρεσίες. Παραθέτοντας μια ιστορική αναδρομή της οργανωμένης ανακατανομής του προσωπικού στο δημόσιο τομέα, τόνισε την απουσία κινητικότητας στην ελληνική δημόσια διοίκηση, παρά το γεγονός ότι αποτελεί μέσο αναβάθμισης των προσόντων και εξέλιξης των δημόσιων υπαλλήλων. Σημείωσε χαρακτηριστικά ότι η λανθασμένη δαιμονοποίηση του μέτρου της κινητικότητας προκύπτει εν μέρει και από την έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς, εξηγώντας ότι το χαμηλό επίπεδο εμπιστοσύνης σε θεσμούς που παρατηρείται στην Ελλάδα αποτελεί κίνδυνο και για την ίδια τη δημοκρατία, καθώς και εμπόδιο στην αποτελεσματική εφαρμογή του μέτρου της κινητικότητας.