Αθήνα, 8 Νοεμβρίου 2006
Το ΕΛΙΑΜΕΠ ολοκλήρωσε την έρευνα με θέμα “Η Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση στην Ελλάδα στο νέο ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον“, η οποία διεξάχθηκε από το Σεπτέμβριο 2004 – Ιούνιο 2006. Το νέο Κείμενο Πολιτικής σε επιμέλεια Λουκά Τσούκαλη συνοψίζει τις βασικές διαπιστώσεις και συμπεράσματα της έρευνας και περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις για την μεταρρύθμιση των πανεπιστημίων.
Στην εκδήλωση παρευρέθησαν μεταξύ άλλων ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Κωστής Στεφανόπουλος, οι βουλευτές Νίκος Γεωργιάδης, Άννα Διαμαντοπούλου, Στέφανος Μάνος και Γεώργιος Φλωρίδης, ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου κ. Ρωμύλος Κεδίκογλου, η Οικονομική Σύμβουλος του Πρωθυπουργού, Καθηγ. Ελένη Λουρή, ο Πρόεδρος του ΕΣΥΠ Καθηγ. Θάνος Βερέμης, ο Πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Δημήτρης Δασκαλόπουλος, καθώς και σημαντικός αριθμός εκπροσώπων του Πανεπιστημιακού χώρου και της Κοινωνίας των Πολιτών.
Μεταξύ άλλων o κ. Τσούκαλης τόνισε ότι “Το πανεπιστημιακό σύστημα στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από κρατικό συγκεντρωτισμό, με έντονες κομματικές παρεμβάσεις, έλλειψη διαφάνειας, αναποτελεσματικούς εσωτερικούς ελέγχους και χαμηλό βαθμό κοινωνικής λογοδοσίας. Έχει επίσης διεθνείς πρωτοτυπίες, όπως ο τρόπος εκλογής πρυτανικών αρχών, οι αιώνιοι φοιτητές, τα μοναδικά δωρεάν συγγράμματα και η κατάχρηση του λεγόμενου πανεπιστημιακού ασύλου. Πρωτοτυπίες που καμιά άλλη χώρα δεν σπεύδει να μιμηθεί. Η μεταρρύθμιση των δημόσιων πανεπιστημίων της χώρας επείγει”. “Οι προτάσεις του ΕΛΙΑΜΕΠ συνοψίζονται σε τρεις λέξεις-κλειδιά: μεγαλύτερη αυτονομία των πανεπιστημίων, περισσότερη άμιλλα μεταξύ τους, καθώς και συστηματική αξιολόγηση του έργου που παράγουν, σε συνδυασμό με αύξηση και αποτελεσματικότερη χρήση κρατικών και μη-κρατικών πόρων. Προϋποθέτουν ριζική αλλαγή στον τρόπο που το κράτος ρυθμίζει και διαχειρίζεται την πανεπιστημιακή εκπαίδευση στη χώρα μας, πραγματική αυτοδιοίκηση των πανεπιστημίων, αλλά με ουσιαστικό έλεγχο των επιδόσεών τους που θα συνοδεύεται από κίνητρα και κυρώσεις”. “Οι προτάσεις του ΕΛΙΑΜΕΠ αναφέρονται στην ανάγκη να ανοιχτούν τα ελληνικά πανεπιστήμια στη διεθνή διακίνηση γνώσης και επιστημόνων, προσφέροντας μαθήματα σε ξένες γλώσσες, προσελκύοντας περισσότερους αλλοδαπούς φοιτητές και επιστήμονες και αξιοποιώντας καλύτερα τους Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού με ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Προτείνονται επίσης μέτρα για την στήριξη φοιτητών από φτωχότερα κοινωνικά στρώματα”.
O Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Κριμπάς που σχολίασε το κείμενο δήλωσε: “Βλέπω την ανάγκη ενιαίου επιτελικού σχήματος για την διαμόρφωση και εφαρμογή κανόνων καθολικής εφαρμογής, με σκοπό τη διάδοση της βέλτιστης πρακτικής. Θα μπορούσε το σχήμα αυτό να έχει την μορφή ανεξάρτητης διαπανεπιστημιακής αρχής, σύμβουλος και συνάμα ελεγκτής, ως και οιωνοί συνήγορος του πολίτη, πάντως εγγυητής διαφάνειας” και συνέχισε λέγοντας ότι “Οι διεθνείς συγκρίσεις περί τα οικονομικά των πανεπιστημίων ας περιορισθούν στα δικά μας με τους τρεις Σκανδιναβούς της ΕΕ, διπλάσιοι πόροι εκεί, πολλαπλάσια η απόδοση. Το οικονομικό πρόβλημα, ύπαρξη πόρων και αποδοτική διαχείριση πόρων είναι ενιαίο”.
Ο Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Χαράλαμπος Μουτσόπουλος τόνισε ότι “η εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση των μελών ΔΕΠ και των Πανεπιστημιακών μονάδων είναι επείγουσα κοινωνική και ευρωπαϊκή αναγκαιότητα και απαραίτητη προϋπόθεση για τον εκσυγχρονισμό της ανώτατης παιδείας μας”.
O Καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Βασίλης Παπάζογλου παρατήρησε ότι “τα σημαντικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στη μελέτη του ΕΛΙΑΜΕΠ καταδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο την αναγκαιότητα ενός λιτού νέου νόμου πλαισίου για τα πανεπιστήμια, ο οποίος θα παρέχει στα πανεπιστήμια την απαιτούμενη ακαδημαϊκή, διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, και θα εξειδικεύεται με τους εσωτερικούς κανονισμούς λειτουργίας κάθε ιδρύματος ή και σχολής με βάση τις ιδιαιτερότητές τους. Κεντρικό ζητούμενο παραμένει η γενναία αύξηση των δημόσιων δαπανών για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, με παράλληλη εφαρμογή αδιάβλητων διαδικασιών διασφάλισης της ποιότητας και θεσμοθέτηση διαδικασιών διαφάνειας στη διαχείριση των πόρων και σε όλες τις λοιπές δραστηριότητες των πανεπιστημίων”.