Πέμπτη, 18 Δεκεμβρίου 2008
Το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) με την ευκαιρία συμπλήρωσης 20 χρόνων από την ίδρυσή του διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη Συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας με θέμα «Παγκοσμιοποίηση, Ευρώπη και Ελλάδα», σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Ο Καθηγητής Αναστάσιος Μάνθος, Πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και ο Καθηγητής Ηλίας Κουσκουβέλης, Πρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, χαιρέτησαν την εκδήλωση.
Ο Καθηγητής Λουκάς Τσούκαλης, Πρόεδρος του ΔΣ του ΕΛΙΑΜΕΠ εκφώνησε την εναρκτήρια ομιλία με θέμα «Η μάχη των ιδεών και ο ρόλος του ΕΛΙΑΜΕΠ». Ο Καθηγητής Λουκάς Τσούκαλης υποστήριξε ότι η Ελλάδα περνάει μια περίοδο προσαρμογής σε ένα διαρκώς εναλλασσόμενο ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον. Σε αυτό το πλαίσιο το ΕΛΙΑΜΕΠ είναι εξωστρεφές προς τον έξω κόσμο ενώ παράλληλα διαδραματίζει ενεργό ρόλο στη μάχη των ιδεών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ο Καθηγητής Αντώνης Μόλχο, Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο, Φλωρεντία, ξεκίνησε την ομιλία του για την παγκοσμιοποίηση απορρίπτοντας την ιδέα ότι η παγκοσμιοποίηση αφορά το παρόν και το μέλλον. Υπογράμμισε και την ιστορική της σημασία. Η παγκοσμιοποίηση έχει επηρεάσει βαθειά το ρου της ανθρώπινης ιστορίας. Για να υποστηρίξει το επιχείρημά του ο Καθηγητής Μόλχο έδωσε τρία παραδείγματα πρωτόγονης μορφής παγκοσμιοποίησης, ξεκινώντας από το 3000 π. Χ. και φτάνοντας μερικούς αιώνες πριν. Το πρώτο ήταν η χρήση του τόξου και του βέλους. Ήταν ένα σύστημα προηγμένης στρατιωτικής τεχνολογίας, που υιοθετήθηκε από όλο τον κόσμο. Το δεύτερο παράδειγμα ήταν η χρήση ενός κοινού αριθμητικού συστήματος, το οποίο εφευρέθηκε τον 7 αι. μ.Χ. και μέσα σε έναν αιώνα χρησιμοποιούνταν στη Βαγδάτη, την Ανατολική Μεσόγειο και αργότερα σε όλη την Ευρώπη. Το τρίτο παράδειγμα ήταν η χρήση του καπνού, που αρχικά χρησιμοποιούνταν από τους Ινδιάνους για ιατρικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς αλλά ύστερα από μερικά χρόνια η δημοφιλία στην Ευρώπη του ξεπέρασε αυτή της σοκολάτας, της ντομάτας και της πατάτας. Ο Καθηγητής Αντώνης Μόλχο κατέληξε ότι η παγκοσμιοποίηση είναι ένα ευμετάβλητο, μακροπρόθεσμο φαινόμενο, του οποίου η αρχή συμπίπτει με την αρχή της ανθρωπότητας.
Σύμφωνα με τον Καθηγητή Θεόδωρο Κουλουμπή, Αντιπρόεδρο Δ.Σ. του ΕΛΙΑΜΕΠ, η παγκοσμιοποίηση είναι σαν ένα μαχαίρι. Μπορεί να σώσει μια ζωή αλλά μπορεί και να την αφαιρέσει. Υποστήριξε ότι έχουμε φτάσει σε ένα κρίσιμο σημείο, όπου πρέπει να διαχειριστούμε τις αρνητικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης αλλά και να εκμεταλλευτούμε τα θετικά της σημεία. Είναι βέβαιο ότι η κρίση που βιώνουμε θα οδηγήσει σε ολική αναπροσαρμογή του διεθνούς οικονομικού και πολιτικού συστήματος. Η έννοια παγκοσμιοποίηση εξομοιώθηκε με το “laissez-faire”. Συμπέρανε όμως ότι λόγω της τρέχουσας ύφεσης οι αγορές δεν μπορούν να αυτορυθμιστούν. Το χάσμα ανάμεσα στους λίγους υπερπλούσιους και τη μεσαία τάξη διευρύνθηκε αισθητά στα ανεπτυγμένα κράτη, φτάνοντας σε εκρηκτικές τιμές ανισότητας στον τρίτο κόσμο. Δυστυχώς τα παραδοσιακά μέτρα χάνουν την αποτελεσματικότητά τους. Τόνισε ότι κινούμεθα προς ένα σύστημα κυβερνητικής παρέμβασης εντός των κρατών, αλλά και αναβαθμισμένης διεθνούς παρέμβασης μέσω του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Ο εναρμονισμός των αγορών απαιτεί την παγκοσμιοποίηση: διαρκείς διαβουλεύσεις, αμοιβαία πληροφόρηση, δημιουργία και αναβάθμιση αποτελεσματικών διεθνών θεσμών. Αυτό που χρειάζεται για να συνεχίσουμε, τόνισε, είναι περισσότερη δημοκρατία.
Η ομιλία του Καθηγητού Ιωάννη Βούλγαρη, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, επικεντρώθηκε περισσότερο στην παγκοσμιοποίηση και την Ελλάδα. Υποστήριξε ότι ζούμε την πρώτη μεγάλη κρίση της τρέχουσας παγκοσμιοποίησης, καθώς μέσα σε ελάχιστούς μήνες είδαμε όλες τις όψεις της: χρηματοπιστωτική, διατροφική, ενεργειακή, περιβαλλοντική, κοινωνική. Η παγκοσμιοποίηση είναι μια μακροϊστορική διαδικασία, όχι γραμμική ούτε αναντίστρεπτη. Τα κέντρα της παγκοσμιοποίησης μετατοπίζονται: από το Άμστερνταμ του 17ου αι., στο Λονδίνο του 18ου-19ου και στη Νέα Υόρκη του 20ου αι. Οι ιεραρχίες των κρατών μεταβάλλονται, κάποιοι κερδίζουν ενώ κάποιοι άλλοι χάνουν. Η πορεία της Ελλάδας, τόνισε, ότι ήταν σχετικά καλή από τις αρχές του 19ου αιώνα και ύστερα. Η παγκοσμιοποίηση έχει σημάνει μια βαθειά μεταβολή στην ελληνική πολιτική και κοινωνία. Το ερώτημα πώς η Ελλάδα θα μπορέσει να προσαρμοστεί, να ενσωματωθεί, να μην αποκοπεί στη από τη νέα δυναμική του παγκόσμιου καπιταλισμού. Στη συνέχεια, τόνισε τέσσερις αλλαγές που συνέβησαν τα τελευταία χρόνια. Η πρώτη αφορά την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και τα πολυκεντρικά συστήματα ισχύος με γεωγραφική αναφορά είτε ολόκληρο τον κόσμο είτε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η δεύτερη αλλαγή έχει να κάνει με τη διαμόρφωση μιας υπερεθνικής δομής συσσώρευσης κεφαλαίου με βασικότερο χαρακτηριστικό την περιφερειακή οργάνωση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η τρίτη αλλαγή που σημείωσε, αφορά στην εμφάνιση νέων ταξικών και κοινωνικών σχέσεων παραγωγής ενώ η τέταρτη αφορά την αλλαγή στους τρόπους σχηματισμού ταυτοτήτων και διαμόρφωσης της υποκειμενικότητας. Σημειώνει ότι η Ελλάδα κατορθώνει να παρακολουθεί τα μεγάλα ραντεβού της ιστορίας, τους μεγάλους μετασχηματισμούς που συντελούνται στην ομάδα των προηγμένων ευρωπαϊκών χωρών. Ο Καθηγητής Ιωάννης Βούλγαρης συνοψίζοντας κατέληξε ότι «η Ελλάδα ταξιδεύει με το καλύτερο τρένο που υπάρχει στον κόσμο αλλά πάντα είναι επιβάτης του τελευταίου βαγονιού, που φτάνει καθυστερημένα και ανεβαίνει την τελευταία στιγμή».
Την εκδήλωσε συντόνισε ο κ. Νίκος Ευθυμιάδης, Πρόεδρος του REDESTOS Efthymiadis Agrotechnology Group και Πρόεδρος ε.τ. του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος.
Δείτε την παρουσίαση του Καθηγητού Αντώνη Μόλχο.